Brieven 20/3/2018

Vrije markt

Het redelijke midden

Onder de titel Het fiasco van de vrije markt werden twee boeken besproken in NRC (16/3). Beide boeken zijn blijkens de bespreking negatief over de vrije markt en het wordt voorgesteld of die ons niets goeds gebracht heeft. Ze tonen zich daarbij volstrekt eenzijdig in hun benadering van wat we de vrije markt noemen. Ten eerste lijkt verzuimd te worden – gezien de titel van de boekbespreking – de negatieve kanten van de tegenovergestelde ideologie, het communisme, voldoende aan te duiden. Ook in de communistische ‘heilstaat’ was er sprake van ongelijkheid en overschatting van de planbaarbeid van de economie. Tussen die beide extremen, vrijemarkteconomie en communisme, kun je de door de overheid democratisch gereguleerde economie positioneren. Die kan ook door een te grote staatsbemoeienis gekenmerkt worden, met alle nadelen van dien, maar dat is dan wel de uitkomst van een democratisch proces. Beide besproken boeken zijn negatief over privatisering van staats- en nutsbedrijven waartoe echter democratisch besloten werd. We weten niet hoe het de bedrijven vergaan was als ze eigendom van overheden waren gebleven. Ik ben daar persoonlijk niet gerust op. Niet omdat ik tegen staatsbemoeienis ben, maar omdat ik geloof in de gezonde noodzaak van dynamiek en verandering. Waarschijnlijk hebben politici zich rijk gerekend en zijn de voordelen van privatisering te rooskleurig voorgesteld. Maar dat betekent nog niet dat het bij oude laten per se goed was uitgepakt. De waarheid ligt zoals altijd in het redelijke midden. Het gaat om de goede mix van overheidsregulering en vrije markt. Alleen de juiste mix - die zich overigens niet in beton laat gieten - voorkomt extreme ongelijkheid, rechtsongelijkheid en verstarring.

Ouderen

Opa’s en oma’s

Voorop het katern Leven Het Weekend lees ik een kop over oudere vrouwen, waarin zij worden aangeduid als oma’s (Oma-mode, 17/3). Ik vraag me af waarom ouderen, en in dit geval vrouwen, worden gereduceerd tot opa of oma. Niets mis met opa’s en oma’s, maar in dit artikel niet aan de orde aangezien het niet handelt over grootouderschap. Het ging hier over het feit dat ouderen soms moeilijker ter been zijn en dientengevolge van bepaalde diensten gebruik moeten maken. Er klinkt een soort neerbuigendheid in door. We praten hier over volwaardige volwassenen met een schat van levenservaring en die, ja, ouder zijn. So what? Ik zie vaker dat er op deze wijze over ouderen wordt gesproken en het verbaast me. Met een beetje geluk worden we allemaal vanzelf zo oud. Enig respect is op zijn plaats.

Sergej Skripal

Historisch besef

De inhoud van het Commentaar Theresa May zegt Russen de wacht aan en verdient steun (15/3) naar aanleiding van de zenuwgifaanval op Sergej Skripal en zijn dochter verbaasde mij nogal. Het Commentaar is ongewoon uitgesproken en stelt onder meer: „Het is vrijwel ondenkbaar dat de geheime diensten May frontaal in de aanval laten gaan op basis van onzekere conclusies.” Hoe lang is het geleden dat Irak werd binnengevallen op basis van ondeugdelijke informatie van de geheime diensten? Wat meer historisch besef en bijbehorende terughoudendheid zouden NRC niet misstaan.

Zuid-Limburg

Gevoelsafstand

Bij een interessant artikel over intimidatie in de gemeente Voerendaal (De idylle bleek totaal verrot, 17/3) stond ter geografische verduidelijking een kaartje van Zuid-Limburg afgedrukt, inclusief een indicatie van de afstanden: schaal 1 cm= 50 km. Volgens die schaal is de afstand tussen Maastricht en Sittard 150 kilometer, en zo doorgerekend, tussen Maastricht en Den Haag 1.253 kilometer. Ik neem aan dat de redactie hier de gevoelsafstand heeft weergegeven?

Correcties/aanvullingen

VolkerWessels

In het beursbericht Minder meebieden op grote projecten (15/3, p. E5) staat dat de winst van VolkerWessels in 2017 uitkwam op 5,7 miljard euro. Bedoeld wordt de omzet van het bedrijf.