Grote verschillen in suïcides tussen ggz-instellingen

Het aantal mensen dat zelfmoord pleegde terwijl ze in behandeling waren bij een psychiater in een ggz-instelling steeg in 2016 met 5 procent tot 724. Dit blijkt uit cijfers die de Inspectie voor de Gezondheidszorg vorige week publiceerde. Het gaat om ongeveer 40 procent van alle suïcides. De geestelijke gezondheidszorg moet suïcide juist voorkomen.

Opmerkelijk is dat in sommige instellingen het aantal zelfmoorden tussen 2014 en 2016 fors daalde, terwijl het aantal in andere fors toenam. Bij Pro Persona (o.a. Amsterdam, Arnhem, Tiel) pleegden in 2014 22 mensen zelfmoord, in 2016 41. Ook bij ggz Eindhoven en de Kempen (2.300 medewerkers) is het aantal geslaagde suïcidepogingen bijna verdubbeld, van 16 in 2014 tot 29 in 2016. Directeur- geneesheer Roelof Kleppe vindt de stijging zeer ernstig, zegt hij desgevraagd. Zelfdoding is volgens hem een groot maatschappelijk probleem, hij heeft zelf suïcidepreventie in portefeuille. „Het is een nare, eenzame manier om dood te gaan. Maar in mijn ervaring fluctueren de suïcideaantallen altijd sterk per regio. Bovendien zien we landelijk en internationaal een stijging in het aantal zelfdodingen.”

Psychiatrie onder enorme druk

Hangt de toename van suïcides binnen de psychiatrie samen met de bezuinigingen sinds 2014? Een derde van de kamers in ggz-instellingen is gesloten. Veel patiënten worden geacht thuis te wonen, met begeleiding van een ‘ambulante’ medewerker die met regelmaat langskomt. Kleppe: „Ik zou dat verband niet een op een leggen. Het speelt vast een rol maar de toename van armoede en eenzaamheid zijn ook van invloed. Toch staat de psychiatrie enorm onder druk. Vooral in de crisisopvang moeten we soms uren lang voor een patiënt rondbellen voordat we ergens een crisis-bed vinden. Dat is tijdverspilling.”

Vroeger deed ggz Eindhoven net als andere instellingen, aan ‘gastplaatsing’ in de regio: als een bed onbezet was, kon iemand in een crisis uit een andere regio even bij hen komen. Als zij vol zaten en er moest iemand acuut worden opgenomen, dan kon hij als gast terecht in een andere instelling. „Dat gebeurt niet meer omdat de nood altijd en overal hoog is.”

Jeugdzorg en -psychiatrie zijn intussen zo „ongekend” afgebroken, dat dat ook gevolgen heeft, zegt Kleppe. „De hele zorgketen is instabiel. Je kunt bedden sluiten maar er moet wel ambulante zorg voor in de plaats komen. En als mijn mensen 30 procent van de dag met administratie en rondbellen bezig zijn, hebben ze weer geen tijd voor zorg.”

Hoe suïcide te voorkomen? „Huisartsen en ggd moeten steun krijgen voor preventie. Alle ggz-medewerkers moeten getraind worden op het herkennen van zelfdoding-signalen bij een patiënt. En er is een nieuwe behandelmethode ontwikkeld om mensen die vastzitten in de gedachte dat suïcide de enige uitweg uit hun lijden is, beter te begeleiden.”