Zo kan wiskunde heel leuk zijn

De nieuwe roman De winter voorbij van de Chileense auteur Isabel Allende gaat over de wens van drie mensen een nieuw leven te beginnen in het door sneeuwstormen geteisterde New York anno 2015: een oudere Amerikaan die na een fataal ongeluk een baan krijgt aan de universiteit, een oudere Chileense die na haar scheiding ook in de stad is gekomen en een jongere illegale immigrante uit Guatemala die op de vlucht is voor de drugscriminelen die in haar bijzijn haar broer vermoordden. De levens van de drie hoofdpersonen lopen als een rode draad door het andere verhaal: een per toeval op hun weg gekomen lichaam van een dode vrouw – een thriller zo blijkt met een onverwacht einde. In de roman schuilt het citaat van Albert Camus: ‘Midden in de winter begreep ik eindelijk dat er in mij een onoverwinnelijke zomer huisde’. Dat geldt niet alleen voor de romanpersonages maar ook voor de schrijfster zelf, zo vertelde Isabel Allende in NRC.

Isabel Allende: De winter voorbij. Oorspronkelijke titel Más allá del invierno. Vertaald uit het Spaans door Rikkie Degenaar. Wereldbibliotheek, 334 blz. € 19,99

In 1912 werd het mystieke gedicht (bestaande uit 103 op zichzelf staande gedichten) Geetanjali (Zangoffers) van de Bengaalse schrijver, wijsgeer en mysticus Rabindranath Tagore (1861-1941) voor het eerst gepubliceerd. Nobelprijswinnaar Tagore vertaalde zijn werk zelf in het Engels om ook buiten India lezers te bereiken. De gedichten zijn geschreven om gezongen te worden en streven naar ‘een liefdevol opgaan in God in het dagelijkse leven’. Ze hebben een religieuze, dan weer pastorale toon met steeds de wens werelden bij elkaar te brengen. Het meesterwerk van Tagore is nu voor het eerst in dichtvorm vertaald – niet in rijm maar in vijfvoetige jamben door de Utrechtse dichter, vertaler en taalkundige Arthur Kooyman. In 1961 verscheen een korte documentaire over Tagore van de Indiase regisseur Satyajit Ray.

Rabindranath Tagore: Geetanjali. Oorspronkelijke titel: Gitanjali. Vertaald uit het Engels door Arthur Kooyman. Saraswati Arts Publishers, 172 blz. € 14,50

In de ‘broekzakbibliotheek’ van uitgeverij Cossee zijn drie boeken verschenen met eerder gepubliceerd werk van onder anderen de Israëlische schrijver David Grossman die vorig jaar de Man Booker International Prize won. In Nacht in Jeruzalem leven we mee met de twee pubers Avram en Ora die na een evacuatie zijn achtergebleven in een verduisterd ziekenhuis in Jeruzalem terwijl buiten beschietingen en sirenes te horen zijn. Zij vertellen elkaar tussen koortsaanvallen en angstdromen door, verhalen over vroeger, dagen elkaar uit en spelen met taal (‘Kanonne-leuk? Is dat wat ze bij jullie in Haifa zeggen? Kanonne-leuk?’). De andere twee uitgaven zijn Nietsverloren van J.M. Coetzee en De geheime brieven van Jane Gardam.

David Grossman: Nacht in Jeruzalem. Oorspronkelijke titel Isja borachat mi-besora. Vertaald uit het Hebreeuws door Ruben Verhasselt. Cossee, 158 blz. € 5,99

Onlangs brak de Vlaamse presentator Bo van Spilbeeck – voorheen Boudewijn – wederom een lans voor het transgenderschap. Historicus en onderzoeker – en transman – Alex Bakker schreef in Transgender in Nederland een heldere en toegankelijke geschiedenis van transseksualiteit in Nederland vanaf de jaren vijftig. In 1952 was het wereldnieuws toen de jonge Amerikaanse soldaat George Jorgensen terugkeerde uit Denemarken als de ‘charmante jonge dame’ Christine Jorgensen. Ook in Nederland waagden de eerste artsen zich toen aan geslachtsoperaties. Transgenders hebben altijd bestaan. Het woord niet zo zeer, de erkenning evenmin, maar de mensen wél betoogt Bakker, die voor het boek veel transgenders interviewde en liet portretteren. Een enkeling verschijnt zelfs twee keer op de pagina zoals de fotogenieke Freddie te Roller die zich op zijn vijftiende al verheugde op de baard in de keel. Hij mocht pas vanaf zijn zestiende beginnen met hormoonbehandeling.

Alex Bakker – Transgender in Nederland. Boom, 287 blz. € 24,90

De vader van historica Maite Karssenberg is een gedesillusioneerde wiskundeleraar die zijn kennis van de toegepaste wiskunde uiteindelijk omzet in het ontwerpen van mozaïeken naar de Perzische traditie. Zo kan wiskunde heel leuk zijn. Zonder enige religieuze interesse, maar geobsedeerd door patronen (‘geometrisch puzzelen’) gaat Goossen Karssenberg samen met zijn dochter naar Iran om zijn patroon – dat uniek is volgens hem – in een tableau te laten zetten in een fabriekje in Isfahan. Iraanse geleerden bekijken het ontwerp zoals deskundigen een schilderij op echtheid onderzoeken. Het ontwerp zal vormpje voor vormpje volgens de oude methode uitgehakt worden en als het meezit na een week klaar zijn. Dan volgt het wachten: is de vader een genie en heeft hij werkelijk een ontwerp gemaakt dat nog nooit is bedacht? Snijpunt Isfahan is een roerend verslag van de reis waarbij de bèta-vader en zijn alfa-dochter elkaar raken zowel emotioneel als met wederzijdse trots.

Maite Karssenberg: Snijpunt Isfahan. Querido Fosfor. 111 blz. € 9,99

De nieuwe uitgave van De Grondwetwijzer is een leerboek over gemeentepolitiek in de context van de landelijke politiek. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met vragen over de ‘leerstof’ om een dialoog te ontketenen. In het hoofdstuk over de Grondleggers (de founding fathers) van de Nederlandse politiek wordt Eberhard van der Laan geroemd als ‘bovenpolitiek rolmodel in de eenentwintigste eeuw, met name in de gemeentepolitiek’. Afsluitende vraag: Welke grondlegger zou in uw gemeente een standbeeld moeten krijgen en welke tekst zet u op de sokkel?

Bas en (kleinzoon) Olivier de Gaay Fortman: 138 blz. € 14,99