Het is een gemengd huwelijk op Valentijnsdag. GroenLinks, de SP, PvdA en de islamitisch geïnspireerde partij Nida in Rotterdam presenteren zich woensdag als ‘Links Verbond’. Niet eerder werkten linkse partijen formeel samen met een partij van islamitische signatuur – laat staan in een stadsbestuur.
Als ze bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart gezamenlijk de grootste worden, willen ze het initiatief nemen om een college te vormen. Het verschil met de linkse samenwerking in Amsterdam en Den Haag is dat het stadsbestuur in het gepolariseerde Rotterdam écht links- of rechtsom kan, zeggen ze. Weer een rechts college met Leefbaar Rotterdam is hun „nachtmerrie”.
Lijsttrekkers Judith Bokhove (GroenLinks), Nourdin el Ouali (Nida, voorheen GroenLinks), Barbara Kathmann (PvdA) en Leo de Kleijn (SP) stelden een manifest op voor een „sociaal, duurzaam en inclusief” Rotterdam. Ze willen een offensief tegen armoede en schulden, voldoende woningen voor iedereen en in de eigen buurt, zo snel mogelijk van gas en kolen af en ook vrije dagen op niet-westerse feestdagen.
Maar noem ze geen ‘links-islamitisch blok’ zoals Leefbaar doet: dat klinkt „te gesloten” en drie van de vier partijen zijn seculier, zeggen ze.
Waarom een verbond? Kunnen linkse partijen het niet alleen af?
Kathmann: „Je moet samenwerken, dat is politiek.”
Bokhove: „De laatste vier jaar trokken we al samen op in de oppositie.”
Was samenwerken met Nida voor de rest een lastige afweging?
Kathmann: „Nee.”
Bokhove: „Totaal niet.”
De Kleijn: „Je moet er eerlijk in zijn. De SP en heel veel SP’ers vinden het heel belangrijk dat ze een niet-religieuze partij zijn. Sommigen zeiden: samenwerken met Nida, moet dat nou? Het aardige is dat je ze kunt overtuigen met wat Nida de afgelopen vier jaar heeft gedaan. Er zijn dingen waar we het niet over eens zijn, maar over 90 à 95 procent wel.”
Is er dan wel wat te kiezen op links?
El Ouali: „We blijven vier autonome partijen met een eigen programma.”
De Kleijn: „Mij maakt het eerlijk gezegd niet uit, dat meen ik oprecht. op wie van de vier men straks stemt. Als het maar in de juiste richting is.”
Sinds de opkomst van Pim Fortuyn wordt in Rotterdam al over linkse samenwerking gepraat. De PvdA wilde nooit. Het verlies van 29 zetels in Den Haag speelt vast een rol?
Kathmann: „Nee. Sowieso, ik kijk altijd naar de toekomst.”
Vier jaar geleden zei Nida nog dat de PvdA steeds rechtser werd.
El Ouali: „Ik heb altijd gezegd dat we schatplichtig zijn aan de sociaal-democratie voor de verzorgingsstaat. Ik was wel kritisch op het vorige college [van PvdA, VVD, D66 en CDA red.].”
Leefbaar Rotterdam noemt jullie het ‘links-islamitische blok’.
De Kleijn: „Leuk. Een geuzennaam.”
Bokhove: „Ik denk dat Leefbaar bang is voor deze samenwerking en mensen ook bang probeert te maken.”
Meneer El Ouali zucht.
El Ouali: „Ja. Eén van de vier is islamitisch geïnspireerd: so what? Wij zijn ook onderdeel van de samenleving. We zijn geen islamitische partij, geen moslimpartij. We destilleren een holistische, universele visie uit de islam. Over talent en toekomst, stad en natuur, arm en rijk.”
Maar als Leefbaar u in de raad voor de keuze stelt: de Nederlandse grondwet of islamitische wetgeving, de sharia? Dan zegt u: ik volg mijn geweten. Wat bedoelt u daarmee?
El Ouali: „Dat zijn dus valse voorstellingen. In Nederland heb je naast geloofsvrijheid ook gewetensvrijheid. Je mag je geweten ook boven de wet stellen om de wet te verbeteren. Zo werkt democratie. Als de wet absoluut was, zaten sommige mensen in Amerika nog steeds achter in de bus. Maar de grondwet en mensenrechten, die staan voor Nida als een huis.”
Het verbond wil ‘ontmoeting, begrip en verbinding’ stimuleren tussen álle Rotterdammers. Welke handreiking doen jullie dan aan de kiezers van de PVV en Leefbaar Rotterdam?
Kathmann: „We komen met oplossingen voor problemen die ze allemaal hebben. We spreken veel mensen, ook stemmers van Leefbaar en de PVV. Uiteindelijk zeggen die: ik stem niet zo omdat ik tegen moslims ben. Ze zijn boos of onzeker. En haat verkoopt makkelijker dan liefde. Dat is het kwalijke van populisme.”
De Kleijn: „De SP scoort het hoogst in de wijken waar ook Leefbaar en de PVV hoog scoren. Onze kiezers zijn buren. Werk en inkomen en veiligheid zijn voor allemaal belangrijk.”
Jullie zijn voor diversiteit in alle beleid en publieke organisaties. Met quota’s en etnische registratie?
De Kleijn: „Dat is veel breder dan alleen afkomst, kleur of wat dan ook. We zijn in Rotterdam al heel lang bezig met mensen met een beperking.”
El Ouali: „Iedereen moet gelijke kansen krijgen: vrouwen, LHBTI’ers.”
GroenLinks wil opnieuw homo-ambassadeurs en ‘gay friendly stadspromotie’. Hoe ligt dat bij Nida?
El Ouali: „Simpel. De LHBTI-gemeenschap is een voorloper in de strijd om gelijkwaardigheid. Met die mensen voel ik mij verbonden en sta ik schouder aan schouder. Iedereen binnen Nida kan ik je verzekeren.”
Volgens een eerste peiling komen jullie samen uit op vijftien zetels: twee minder dan nu. Wie mag zich aansluiten? Is Denk welkom?
De Kleijn: „Ik heb nog geen programma van Denk gezien, maar wat hun lijstrekker Stephan van Baarle wil met de stad klinkt goed. Maar ik zie ook dingen die me niet zinnen aan de landelijke politiek van Denk. Dat ze onvoldoende afstand nemen van een bijna dictatoriaal regime in Turkije.”
Wat als één van jullie straks wordt uitgenodigd voor een andere coalitie? Hoe sterk is het verbond?
El Ouali: „Dat vind ik ingewikkeld. Op 22 maart komen wij eerst samen om de zetelverdeling te bekijken.”
De Kleijn: „Je wilt een progressief college. Een interessante mogelijkheid is ook een akkoord op hoofdlijnen met een meerderheid aan partijen, met in de praktijk wisselende meerderheden per voorstel.”
‘Verbinden’ komt wel zeven keer terug in jullie pamflet. Wordt dit ook een verbindende campagne?
El Ouali: „Als dat betekent dat je geen debat kunt voeren of geen contrast kunt laten zien, dan niet.”
Bokhove: „Ik denk wel dat we ons onderlinge vertrouwen uitspreken. Je stemt op links, niet op één partij.”
De Kleijn: Bij de SP hebben sommigen daar een beetje moeite mee. Het gaat om solidariteit, zeggen ze. Verbinden doen ze in het ziekenhuis.”