Non-profit galeries mijden Art Rotterdam

‘Get a pet instead’ staat er in grote rode letters op de muren van de beursstand van de Amsterdamse kunstorganisatie Milk. Koop geen kunst, maar een huisdier, is de boodschap. Vanuit hun plek op Art Rotterdam, de belangrijkste beurs voor hedendaagse kunst van Nederland, organiseert kunstenaar Maarten Bel dagelijks tours naar het dierenasiel pal naast de Van Nellefabriek, de locatie van Art Rotterdam. Een „ludiek protest” tegen het commerciële karakter van de kunstbeurs, licht Kim Nathalia van Milk toe.

De stand van Milk is onderdeel van Intersections, het beursgedeelte voor performances en installaties: kunstwerken die niet makkelijk (aan particulieren) te verkopen zijn; daar presenteren de meeste niet-commerciële kunstorganisaties zich. Op deze negentiende beurseditie zijn er maar weinig aanwezig: veel zijn afgehaakt.

Aanleiding is een verhoging van de kosten voor een plek. Ook de verhuizing van Intersections van een bijgebouw naar een meer centrale plek op de beursvloer steekt. „Je wordt als non-profit instelling gedwongen om je in een profit-omgeving te presenteren”, zegt Nathalia. „Wij presenteren ons hier toch, omdat we de 25.000 verwachte bezoekers graag eraan herinneren dat kunst niet alleen om geld draait.” De kunstinstellingen die niet meer meedoen (onder andere het Rotterdamse WORM en VHDG in Leeuwarden) presenteren zich vrijdag in kunstruimte Roodkapje in Rotterdam tijdens de Not For Profit Art Party.

„Non-profit organisaties hebben vaak het gevoel dat ze zich moeten afzetten tegen het commerciële gedeelte van de beurs”, vertelt curator Suzanne Wallinga, die Intersections samenstelde. „Terwijl de kloof minder groot is dan het lijkt. Het is een belangrijk debat dat we na afloop van de beurs graag voeren.”

Jonge kunstenaars

Veel nadruk ligt er dit jaar bij Art Rotterdam op door curatoren samengestelde delen van de beursvloer. Er is net als eerder een New Art Section, met solo-presentaties van jonge kunstenaars, en met Projections is er een gecureerde ruimte voor videokunst.

Nieuw is Commonities, samengesteld door tentoonstellingsmaker Lorenzo Benedetti, curator bij het Zwitserse Kunstmuseum St. Gallen en voormalig directeur van De Appel in Amsterdam. Een volwaardige tentoonstelling is het niet, maar meer focus is er wel, omdat de galeries één of twee kunstenaars presenteren.

In het algemene beursgedeelte hangt alles door elkaar: met in één stand een stemmige tekening van Richard Serra naast de zachte portretten van Emo Verkerk (Willem Baars Projects). Of een verstild werk van Sarah van Sonsbeeck – die zuurstofflessen meenam van het ‘stilste eiland ter wereld’ – naast de stedelijke foto’s van Johannes Schwartz (Annet Gelink Gallery).

Voor Commonities zocht Benedetti naar een rode draad in thematiek en materiaal. Benedetti: „Een kunstbeurs is eigenlijk als een dorp, het is een plaats van ontmoeting. Natuurlijk is een beurs er om te verkopen, maar het is ook om te laten zien, en om elkaar te ontmoeten.”

De stands zijn net anders: aan de achterkant is er een doorkijkje naar de volgende galerie. Het spel met de ruimte van kunstenaar Marije Gertenbach, die de stand van galerie DudokDeGroot vulde met in zachte aardtinten beschilderde (soms verplaatsbare) panelen, krijgt zo een vervolg bij de buren van de Duitse PSM Gallery. Daar heeft Catherine Biocca een zeil achterin de tentoonstelllingsbooth bedrukt met een afbeelding waarop het lijkt alsof de vloer doorloopt. Haar animatie-achtige tekeningen krijgen er zo ‘virtuele’ beursruimte bij.

Benedetti bemoeide zich niet inhoudelijk met de presentatie. „Wij waren bang dat we geen stoelen en tafel neer mochten zetten”, vertelt Nicole Dudok (galerie DudokDeGroot). „Dat bleek geen probleem. Gelukkig, het blijft een beurs.”