Van een BKR-registratie kom je nog altijd niet zomaar af

Met de maandag gepresenteerde nieuwe werkwijze van het Bureau Krediet Registratie (BKR) is het voor consumenten nog steeds vrijwel onmogelijk om disproportionele BKR-registraties verwijderd te krijgen. Dat blijkt uit stukken in bezit van NRC.

BKR raakte deze zomer in opspraak nadat uit onderzoek van NRC bleek dat BKR het verwijderen van buitenproportionele registraties onmogelijk had gemaakt. Dat is in strijd met de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Toenmalig minister van Financiën Dijsselbloem maande BKR vervolgens tot een nieuwe werkwijze.

Volgens BKR staan 10 miljoen Nederlanders, „bijna iedere volwassene”, in het BKR-register. Kredietverstrekkers zoals H&M, KPN en ING zijn verplicht kredieten vanaf 250 euro aan te melden. Consumenten die een betalingsachterstand oplopen krijgen een negatieve codering die na aflossing van de schuld nog vijf jaar in het BKR-register blijft staan. Tijdens die periode verstrekken banken in veel gevallen geen hypotheek.

Vanwege de impact oordeelde de Hoge Raad in 2011 dat negatieve BKR-registraties op grond van de Wbp moet voldoen aan de beginselen van subsidiariteit en proportionaliteit. Op basis van dat arrest kunnen consumenten die nu geen hypotheek krijgen hun oude kredietverstrekker zoals H&M verzoeken om de negatieve BKR-notering van hun al afgeloste schuld te verwijderen.

Kredietverstrekkers zijn dan verplicht een belangenafweging te maken waarbij ze het belang van de consument afzetten tegen het maatschappelijk belang van een zo volledig mogelijk BKR-register. Reeds afgeloste kleine schulden kunnen op grond van zo’n afweging uit het register verwijderd worden.

NRC ontdekte dat BKR die belangenafweging door aanpassing van het reglement begin 2017 onmogelijk had gemaakt. Consumenten moesten naar de rechter stappen om hun disproportionele notering verwijderd te krijgen. In antwoord op Kamervragen van de SP stelde minister Dijsselbloem in september dat BKR zich aan de wet moet houden. Hij vroeg om een nieuwe „pragmatische werkwijze” zodat BKR-noteringen „op een eenvoudige wijze (zonder dat tussenkomst van een rechter nodig is), kunnen worden verwijderd”.

Lees ook dit onderzoeksartikel: Helaas, geen huis dankzij BKR

Niet wat de minister wil

Die nieuwe werkwijze presenteerde BKR maandag in de vorm van een vragenlijst voor kredietverstrekkers aan de hand waarvan ze de belangenafweging moeten maken. Belangrijk onderdeel is dat de consument moet bewijzen dat hij vanwege zijn negatieve BKR-notering geen hypotheek krijgt. Dat moet expliciet op de hypotheekafwijzing staan. En die afwijzing mag alleen van de bank komen, niet van een hypotheekadviseur.

Saillant is dat BKR vorige week vrijdag banken en andere kredietverstrekkers per mail juist instrueerde om consumenten nooit te vertellen dat ze vanwege een BKR-notering worden afgewezen. „Het [is] van belang te communiceren dat zij niet aan uw acceptatiecriteria hebben voldaan in plaats van te verwijzen naar de BKR-registratie.” Op die manier is het voor consumenten dus onmogelijk te bewijzen dat zij geen hypotheek krijgen vanwege een BKR-notering, zoals de nieuwe werkwijze vereist.

Deepak Thakoerdien van juridisch dienstverlener Dynamiet.nl, gespecialiseerd in het verwijderen van BKR-registraties, verwacht dat consumenten nu alsnog vaak naar de rechter zullen moeten stappen. „Dat is niet wat de minister voor ogen had.”

BKR stelt in een reactie dat de vragenlijst als „hulpmiddel” gezien moet worden en een belangenafweging wél mogelijk is. Op vragen over de tegenstelling tussen de mail aan banken en de vragenlijst volgt geen duidelijk antwoord.

Boven: Openbare uitleg nieuwe werkwijze BKR. Onder: Instructie BKR aan banken.

Lees ook dit artikel over de werkwijze van het pr-bureau van BKR: Op zoek naar de geldschieters van een mysterieuze website