Een markt voor mensen met een gebroken hart

De ex-vriendin van Thrang Dinh (36) was nogal creatief. Ze maakte stripboeken, albums met gedichten bij al hun vakantiefoto’s, ze liet kaarten drukken waarop ze innig verstrengeld net niet de lens in kijken. Dinh laat ze één voor één door zijn handen gaan, vertelt er wat bij en legt ze dan met zorg weer terug. Neem de liefdesbrief, de bovenste van de stapel, die zijn ex hem schreef toen ze net iets hadden. Hij leest voor: „Ik kan niet leven zonder jou.” Hij lacht. „Nou, ze leeft anders nog steeds.”

Sterker nog, vorige maand bezocht ze zijn markt. Ongemakkelijk? Hij haalt zijn schouders op, viel mee. Ze waren twee jaar samen. Waar het kortgezegd op neerkwam: Dinh wilde trouwen, zij niet, en ze maakte het uit.

Elke eerste zondag van de maand organiseert Dinh, ‘sociaal ondernemer’, een markt voor iedereen met liefdesverdriet in Hanoi, de hoofdstad van Vietnam. ‘Cho nguoi yeu cu’ heeft hij de markt genoemd, ‘exen-markt’. Dinh zit in het midden van de ruimte, een uitspanning aan het water, bij zijn gebroken-harten-altaar. Om hem heen hebben zo’n twintig verkopers voor de eveneens twintig potentiële kopers een kleed vol handelswaar uitgespreid. Of troep, zoals Dinh de spullen grinnikend noemt. Die troep bestaat uit spullen die de verkopers doen denken aan hun exen. Cadeautjes die ze ooit kregen maar ook dingen die hun ex-vrienden of –vriendinnen hebben achtergelaten. Kleding, of make-up.

Lees ook: Pas op met ex-schoonouders

Koopt iemand dat dan? „Er zijn niet zoveel mensen die hier een gebruikte lippenstift komen kopen, nee. Maar daar gaat het ook niet om. Sommigen geven de spullen zelfs gratis weg.”

Waar het wel om gaat: een goed gesprek over de liefde. En over het mislukken daarvan. Dat hoort er namelijk bij, zegt Dinh. „Maar wij Vietnamezen zijn niet gewend over dit onderwerp te praten. Over relaties, en over uit elkaar gaan. Althans, niet over de emotionele kant daarvan. Daardoor kun je je best eenzaam voelen als je zoiets meemaakt.” Relaties moeten in Vietnam vooral „geregeld worden”, zegt Dinh. „Dat krijgen we van huis uit mee.” Ouders spelen een belangrijke rol bij het uitkiezen van een partner, en voeren daarbij de druk graag op.

Zelf de liefde zoeken

Volgens Ta Duc, cultureel antropoloog en onderzoeker aan de South East Asian Association of Institutional Research in Hanoi, is de huidige generatie de eerste die langzaam afstand neemt van deze traditie. In de steden dan. „Waar de vorige generatie nog vooral werd gekoppeld door ouders of familieleden die wel een geschikte partij wisten, zoeken de jongeren van nu dat meer zelf uit. Via Tinder of datingsites en televisieprogramma’s. We verwesteren.” Maar dat betekent niet dat ze zich daardoor minder opgejaagd voelen, aldus Duc. „In Hanoi, maar ook in andere grote steden als Ho Chi Minh en Da Nang is het de bedoeling dat je rond je vijfentwintigste getrouwd bent. Op het platteland moet je vijf jaar eerder al een echtgenoot hebben gevonden voordat je als ‘te oud’ wordt bestempeld.”

Idee ontstond na een breuk

Op de markt klinkt het refrein van Ronan Keatings ‘When you say nothing at all’. De gitarist die het speelt en zingt is een vriend van Dinh. Met hem en een paar anderen zat hij op een avond in de kroeg. De sfeer was wat bedrukt. Hun relaties waren rond dezelfde periode uitgegaan. „Iedereen in onze vriendengroep bleek ongeveer hetzelfde door te maken. We waren erg verdrietig. En we wilden alles wat ons aan onze ex-vriendinnen deed denken de deur uit doen”, zegt Dinh. Zo kwamen ze op het markt-idee. „Niet dat je alles moet weggooien. Alleen de praktische spullen. Foto’s en brieven bewaar je natuurlijk. Dat gebroken hart heelt uiteindelijk weer, en dan is het juist grappig om al die oude aandenkens te bekijken.”

Tram Anh Pham (22, zumba-instructrice) ziet er de grap nog niet van in. Het is intussen een jaar uit, vertelt ze. Hij maakte het uit. Hij was de langeafstandsrelatie zat, en Pham wilde niet naar Ho Chi Minh verhuizen. Op de exen-markt verkoopt ze voornamelijk oude kleren: een trui die hij liet liggen, jurken die ze droeg tijdens hun dates. Een vriendin wees haar via Facebook op de markt, intussen is ze er voor de vierde keer. „Het gaat beter, maar ik moet wel nog steeds huilen als ik naar bepaalde liedjes luister.” Naar ‘Someone Like You’ bijvoorbeeld, van Adele. Ze wil het liefst af van de souvenirs die hij na elke reis voor haar meebracht. Ze houdt een tasje met daarop een uil omhoog. Iemand? Misschien moet ze het toch maar weggooien, mompelt ze.

Cong Le (31, software-ontwikkelaar) heeft geen interesse. Maar hij begrijpt maar al te goed dat ze die spullen kwijt wil. Le woont weer bij zijn moeder sinds zijn relatie uit is. En dat houdt het verwerkingsproces nogal tegen, verzucht hij. Zo probeert hij al maanden van een kussensloop af te komen, met daarop een foto van hem en zijn ex. „Ik heb het al vijf keer weggegooid, maar elke keer haalt mijn moeder het weer uit de vuilnisbak. Ze vindt het zonde. Nu gebruik ik het maar gewoon, alleen dan binnenstebuiten.” Creatieve oplossing, vindt Pham.

Sommigen geven de spullen zelfs gratis weg

Thrang Dinh

Vindt Dinh ook, al zou hij Le tóch adviseren een manier te vinden het ding weg te doen. „Zo kom je er echt makkelijker overheen”. Ze knikken. Pham heeft haar eerste klant, een man die een tas koopt, maar niet die met die uil. Een simpele zwarte, die vindt zijn vrouw mooier, denkt hij. Pham pakt het geld glimlachend aan.

Lees ook: Vrienden verdelen na de scheiding

Dinh maakt nog een rondje, laat iedereen weten dat ze zich kunnen aanmelden voor de barbecue die over anderhalf uur begint. Het is rustig bij zijn altaar. Hij kijkt naar een jongen die verdiept is in een van zijn liefdesbrieven. „Ik denk dat ik er nu wel klaar voor ben. Voor een nieuwe relatie.” Diepe zucht. De markt blijft bestaan, zegt hij, maar hij moet nu wel echt door. „Het is vier jaar uit inmiddels. Anders duurt mijn liefdesverdriet straks wel heel veel langer dan dat die relatie heeft geduurd.”