Europese opluchting over Duitse doorbraak formatie

Opgelucht heeft Frankrijk gereageerd op de doorbraak, vrijdag, in de Duitse formatiebesprekingen. Ook de Europese Commissie toonde zich, bij monde van voorzitter Jean-Claude Juncker, tevreden. Hervorming van de Europese Unie is een speerpunt in het akkoord op hoofdlijnen waarover CDU, CSU en SPD het onder leiding van bondskanselier Merkel eens zijn geworden.

Voor er een nieuwe Duitse regering is, moeten er nog wel een aantal horden worden genomen. Om te beginnen moet een partijcongres van de SPD op 21 januari het onderhandelingsresultaat goedkeuren. Dan volgen nog verdere onderhandelingen tussen de drie partijen over een definitief regeerakkoord. En vervolgens mogen de leden van de SPD zich dáár weer over uitspreken.

Binnen de linkervleugel van de SPD bestaat nog steeds grote weerstand tegen een nieuwe coalitie met de christen-democraten. Zelfs als alles goed gaat kan het nog tot Pasen duren voor Merkel kan beginnen aan haar vierde ambtstermijn.

Macron

De Franse president Macron noemde het vrijdag „goed voor Europa” dat Merkel nu verder kan werken aan de vorming van een nieuwe regering. De Franse president heeft eind september voorstellen gedaan voor verregaande hervorming van de EU, maar Duitsland heeft daar nauwelijks op in kunnen gaan omdat de regering in Berlijn al maanden demissionair is.

Macron merkte vrijdag tevreden op dat het Duitse akkoord „meer gericht is op het Europese project” dan de formatiepoging van CDU/CSU met de liberale FDP en de Groenen, die in november stuk liep. De Franse president was afgelopen najaar beducht dat hij aan Merkel een minder goede partner in Europa zou hebben, als ze in zee zou gaan met de FDP, die gereserveerder tegenover verdergaande Europese integratie staat dan de SPD.

Juncker

Juncker noemde het vrijdag gesloten akkoord „een belangrijke, positieve, constructieve, toekomstgerichte bijdrage aan het politieke debat over Europa”. Hoe belangrijk de Duitse onderhandelaars de toekomst van de Europese Unie vinden, blijkt uit de feit dat het hele eerste hoofdstuk gewijd is aan Europa. Hoewel het document pleit voor „een nieuw begin voor de Europese politiek”, is het op veel punten niet erg concreet.

„Duitsland heeft aan Europa oneindig veel te danken”, stellen de drie partijen. „Ook daarom zijn we verplicht het tot een succes te maken. Een sterk en verenigd Europa is voor Duitsland de beste garantie voor een goede, vreedzame, vrije en welvarende toekomst.”

Daarnaast moet de EU ook voor veiligheid zorgen, stellen de partijen. Onder meer moet de unie zorgen voor een effectievere bescherming van de Europese buitengrenzen. Daartoe moet het Europese grensagentschap Frontex worden uitgebouwd tot „een echte grensbewakingspolitie”. De partijen zijn bereid de Duitse bijdrage aan de Europese begroting te verhogen.

Europees Parlement

Verder willen de drie partijen dat het Europees Parlement meer beslissingsmacht krijgt en dat het Europese noodfonds ESM zich ontwikkelt tot een Europees Monetair Fonds onder parlementaire controle. Ongenoemd blijft het streven naar een Verenigde Staten van Europa, waarover SPD-leider Schulz in december nog zei dat dit voor 2025 tot stand gebracht moet zijn. Het kwam hem in binnen- en buitenland op veel kritiek te staan.

Ook het Franse idee voor een Europese minister van Financiën heeft het akkoord niet gehaald, net zo min als Macrons geliefde begrip ‘Europese soevereiniteit’.

De sterke Europese oriëntatie van de coalitiepartners in spe sluit aan bij de publieke opinie in Duitsland. Hoewel de financiële crisis en de vluchtelingencrisis het Duitse enthousiasme over de EU wel hebben getemperd, staan veel Duitsers nog altijd positief tegenover de unie. Van de SPD-stemmers is 66 procent voorstander van meer Europese integratie, volgens een deze week gepubliceerde peiling van de Bertelsmann Stiftung. Van de CDU/CSU-stemmers is 63 procent en zelfs van de AfD-stemmers nog altijd 35 procent voor meer Europa.