Familie Nouri neemt letseladvocaat in de arm

Er is een juridisch steekspel gaande tussen de familie van voetballer Abdelhak Nouri en zijn club Ajax. Dat gaat over de medische begeleiding voor, tijdens en na diens ongeval op 8 juli vorig jaar, waarbij de jonge Ajacied ernstige hersenschade opliep. Nouri verkeert nog altijd in een zeer lage staat van bewustzijn.

Naar buiten toe benadrukken club en familie de warme verstandhouding, maar in stilte hebben beide partijen een gerenommeerde letseladvocaat ingeschakeld. De familie Nouri laat zich bijstaan door de Amsterdamse advocaat John Beer, oprichter en erelid van de vereniging van Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade. Ajax heeft de Rotterdamse letseladvocaat Derk-Jan van der Kolk ingehuurd, oud vice-voorzitter van de Vereniging van Letselschade Advocaten.

Aanleiding voor de familie om Beer in de arm te nemen, is het feit dat Ajax geen volledige helderheid wilde verschaffen over wat er precies is gebeurd op de dag van het ongeluk, toen Ajax in Oostenrijk een oefenwedstrijd speelde tegen Werder Bremen. De in oktober overleden burgemeester van Amsterdam Eberhard van der Laan, zelf oud-advocaat, raadde de familie eind augustus al aan met Beer in zee te gaan.

NRC onderzocht de afgelopen maanden hoe Ajax en clubarts Don de Winter zijn omgegaan met het ongeval en het dossier van Nouri. Ook bracht de krant diens medische geschiedenis in beeld. De onderzoeksresultaten roepen vragen op, onder meer over het moment waarop is begonnen met hartmassage.

Levensgrote muurschildering van Ajacied Abdelhak Nouri op een muur van een pand aan de NDSM-werf in Amsterdam. De muurschildering is gemaakt door kunstenaar en Ajax-fan Ives One (34). Foto Robin van Lonkhuijsen/ANP

Oostenrijkse noodarts

Op tv-beelden is te zien dat Nouri in de 71ste minuut van de wedstrijd tegen Werder Bremen uit zichzelf op zijn rug gaat liggen en het bewustzijn verliest. Clubarts Don de Winter is snel ter plaatse, maar zeker de eerste ruim vijf minuten wordt er niet begonnen met hartmassage – een essentieel onderdeel van de reanimatie. Die slaagt pas als weer een aantal minuten later een Oostenrijkse noodarts, die aanvankelijk buiten het stadion verblijft, arriveert en de reanimatie overneemt.

Het moment van aanvang van de hartmassage leidde kort na het incident al tot vragen bij diverse direct betrokken medici. Zij vragen zich af waarom er niet meteen begonnen is met de hartmassage.

Het optreden van De Winter in Oostenrijk staat op gespannen voet met de medische richtlijnen van wereldvoetbalbond FIFA. Die hanteert sinds mei 2015 de tweede editie van de Football Emergency Medicine Manual, waarin staat hoe clubartsen moeten handelen als een speler tijdens een wedstrijd „zonder fysiek contact ineenstort”, zoals Nouri deed.

Volgens het gedetailleerde FIFA-protocol moet een clubarts in dat geval uitgaan van „een plotselinge hartstilstand”. Daarbij hoort een „snelle herkenning”, een „onmiddellijke respons” via directe reanimatie en zo snel mogelijk gebruik van een geautomatiseerde defibrillator. Die snelle, geprotocolleerde reactie bleef uit.

De afwegingen om af te wijken van dit protocol zijn niet bekend. Er is geen extern onderzoek gedaan naar de zorg die De Winter of Ajax hebben verleend. Een reden daarvoor is dat club noch clubarts melding hebben gemaakt van ‘een calamiteit’ bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg.

Abdel Nouri scoorde tijdens zijn debuut, in de bekerwedstrijd tegen Willem II op 21 september 2016. Foto ANP

De inspectie definieert een calamiteit als „een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg en die tot de dood van of een ernstig schadelijk gevolg voor een cliënt heeft geleid”. Een melding bij de Inspectie had, volgens met het dossier bekende medici, wel gemoeten.

Hoogleraar cardiologie en hoofd van die afdeling bij het Leids Universitair Medisch Centrum Martin Schalij, zelf niet betrokken bij de zaak, verwoordt het belang van transparantie, iets wat ook sterk leeft onder wel betrokken medici. „Een professionele club als Ajax zou dit incident moeten laten onderzoeken en openheid moeten geven over de uitkomsten. Zo kan de club er zelf van leren, net als andere medische professionals.”

Ajax wil niet ingaan op de vraag waarom er geen melding is gedaan. Algemeen directeur Edwin van der Sar noemde het optreden van De Winter en de medische staf op de avond van 8 juli tegenover de NOS „heel adequaat”. Volgens ingewijden heeft De Winter intern laten weten dat hij in Oostenrijk correct en „naar eer en geweten” heeft gehandeld.

Harttest

Uit het NRC-onderzoek blijkt verder dat er eerder een kwestie was met het hart van de jonge voetballer. Voetbalbond KNVB constateerde bij een medische controle van Nouri in april 2014 op een echo een hartafwijking. Die werd door de medische staf van de bond als ongevaarlijk beoordeeld. De harttest is een standaardonderdeel van de medische check van jeugdinternationals voorafgaand aan een groot toernooi.

De KNVB deelde de informatie over de hartafwijking schriftelijk met Ajax. Volgens de bond worden in dit soort gevallen altijd de voetballer en diens ouders op de hoogte gesteld, maar schriftelijk bewijs dat dit in het geval van Nouri is gebeurd, ontbreekt. Volgens één betrokkene is het mondeling meegedeeld aan de toen zeventienjarige middenvelder. De familie Nouri is ervan overtuigd dat Abdelhak er niet van op de hoogte was – net als zijzelf tot enkele weken geleden. Onduidelijk is of er een verband is tussen de gevonden hartafwijking en het ongeval in Oostenrijk.

De KNVB zegt in een reactie dat uit het feit dat Nouri in mei 2014 – en opnieuw in juli 2016 – op het jeugd-EK speelde „mag worden geconcludeerd” dat er geen gevaar was voor zijn gezondheid.

‘Enorme schok’

NRC heeft dit artikel voor publicatie voorgelegd aan de familie Nouri en hun vertegenwoordigers. Advocaat Khalid Kasem, woordvoerder van de familie, laat weten: „Het nieuws dat in april 2014 bij Abdelhak een hartafwijking is geconstateerd, is voor de familie een enorme schok. Als de familie eerder kennis zou hebben gehad van een hartafwijking hadden zij aangedrongen op diepgravend vervolgonderzoek en regelmatig terugkerende tests om te beoordelen wat de aard en risico’s van een dergelijke afwijking zijn. Dit alles is niet gebeurd, zo moet de familie helaas constateren.” Ook stelt Kasem: „De signalen dat de zorg op het veld niet adequaat is geweest, heeft de familie, veelal informeel, van verschillende medici te horen gekregen.”

Een foto die „iconisch” werd: de vader van Ajax-speler Abdelhak Nouri bedankt de menigte voor hun steun en komst nadat bekend werd dat zijn zoon blijvende hersenschade opliep na een hartstilstand. Foto Stanley Gontha/ANP

Advocaat John Beer onderzoekt namens de familie het dossier. Hij hoopt „zeer binnenkort” de „definitieve conclusies” met de familie te kunnen delen, laat hij schriftelijk weten.

Lees ook: Waarom ontroert de foto van de vader van ‘Appie’ Nouri zo? Arjen Fortuin beschouwt het collectieve leed, de rouw en de troost.

Daarna volgt een beslissing over een eventuele vervolgstap. Woordvoerder Kasem: „De familie hecht er waarde aan de resultaten van het onderzoek van Beer af te wachten voordat er conclusies worden getrokken.”

Ajax wil niet ingaan op 28 gedetailleerde schriftelijke vragen van deze krant. De club laat via een woordvoerder weten „geen inhoudelijke informatie te verstrekken, aangezien het een medisch en dus vertrouwelijk dossier betreft. Daarnaast heeft onze dokter zich te houden aan het beroepsgeheim. Wij communiceren rechtstreeks met de familie Nouri over de zaken aangaande Abdelhak, en niet via de media.”

Update 6/1: In een aanvullende verklaring meldt de KNVB dat het standaardprocedure is om uitkomsten van zulke onderzoeken met de speler te bespreken. De resultaten worden “schriftelijk gedeeld met de speler en de medische staf van de club”. Als de speler jonger is dan 16 jaar, worden ook zijn ouders hierin gekend. Nouri was ten tijde van het onderzoek 17 jaar.

Ajax laat zaterdag weten “vanzelfsprekend volledig” mee te werken met het onderzoek van de familie. “Alles wat wij hebben en weten is aan hen ter beschikking gesteld.” Ajax verstrekt geen inhoudelijke informatie aan derden zoals de media, gezien het hier om een medisch en dus vertrouwelijk dossier gaat.