Oudjaarsavond? Het echte feest vier je pas een dag later

Op 31 december gaat Sven Zeevalk (26) vroeg slapen. Nou ja, vroeg, hij gaat wel eerst dineren met vrienden en ergens op een dakterras vuurwerk kijken, maar daarna gaat hij zijn bed in. Om de volgende dag fris en fruitig écht Oud en Nieuw te gaan vieren in De School, een club in Amsterdam-West.

Ook vorig jaar spaarden Zeevalk en zijn vrienden zichzelf op Oudejaarsavond om op 1 januari uit te pakken. Die traditie ontstond vier jaar geleden, toen club Trouw in Amsterdam de deuren sloot en van 1 tot 3 januari een afscheidsfeest gaf. Sindsdien is 1 januari Zeevalks „lievelingsdag van het jaar”. Er zit niet zoveel druk op als op Oudejaarsavond, maar heeft wel een „heel bijzonder randje”.

Nieuwjaarsfeestjes op 1 januari zijn populair. Club De School geeft geen feest op Oudejaarsavond maar pas Nieuwsjaarsmiddag, net als Breakfast Club en Awakenings in Amsterdam. Buiten Amsterdam zijn er onder meer ‘The sickest New Year Party’ in Culemborg, ‘Booming Sexy New Year Vibe’ in Zaandam en het Nieuwjaarsdagfeest van ‘Paradigm’ in Groningen. Allemaal wat anders dan alleen je kater wegdrinken in de kroeg. Volgens Mirik Milan, nachtburgemeester van Amsterdam, is de trend al langer aan de gang. „Iets meer dan tien jaar geleden organiseerde Gasten zonder Grenzen als eerste op 1 januari Wappie New Year. De trend was gezet. Sindsdien viert een groeiend aantal clubs Nieuwjaar op 1 januari.”

Imago

Milan vindt het een goede ontwikkeling, nu kan hij Oudejaarsavond vieren zoals bedoeld – thuis met familie en vrienden – en kan er ook gedanst worden. Hij denkt dat veel mensen ook iets anders zoeken omdat Oudejaarsavond de afgelopen tijd een slechter imago heeft gekregen. „De druk op Oudejaarsavond is zo hoog geworden – het móét leuk zijn.”

Zeevalk is ook blij dat hij van die Oudejaarsavondstress af is: al ergens half november moest er een duur kaartje worden gekocht voor een groot feest, want thuisblijven was geen optie. Tegen de tijd dat het verwachtingsvolle avondje begon, was alle spontaniteit verdwenen. Stond hij weer ergens in een onpersoonlijke loods met alleen maar dronken toeristen om zich heen. Milan: „Voor clubs is het ook leuker om een feest te organiseren waar niet zoveel druk op zit. En dj’s zijn beter beschikbaar op 1 januari.”

Lees ook: Waarom Nieuwjaar op 1 januari valt

Volgens Zeevalk heeft de verplaatsing van het feest ook te maken met het gegeven dat mensen zich afkeren van tradities, iets wat wel bij zijn generatie past. „We vieren de feestdagen ook verspreid over de hele maand.” Zo organiseren veel clubs op 30 december een feest, en is er bijvoorbeeld op 13 december het feest ‘Oud & Opnieuw’ waar ze elk uur weer ‘opnieuw’ de jaarwisseling vieren, geheel in stijl met aftellen, ploppende champagneflessen en nieuwjaarswensen.

Jonge traditie

De traditie om Oud en Nieuw speciaal op 31 december te vieren is redelijk jong, zegt Ineke Strouken, traditiedeskundige en voormalig directeur van Immaterieel Erfgoed Nederland. „Die traditie werd pas populair in de 19e eeuw. Daarvoor vierden mensen de hele midwinterperiode: van 21 december tot en met 6 januari. De arme mensen gingen langs de deuren om geld of eten te verzamelen.” Pas met Pasen, wanneer de strenge winter voorbij is, werd een nieuw begin gevierd. „Eigenlijk had de Spaanse landvoogd Requesens al in 1575 bepaald dat in de Nederlanden het nieuwe jaar op 1 januari moest beginnen. Maar dat voelde heel onnatuurlijk voor mensen, het viel midden in de midwinterperiode.”

In de 19e eeuw gingen mensen voelen dat er een nieuw jaar begon op 31 december. Al was er van champagne, vuurwerk en feestjes nog geen sprake. Strouken: „Mijn ouders zijn rond 1918 geboren en die vertelden dat er wel veel kabaal werd gemaakt rond twaalf uur. Als de stadsomroeper door de straat liep met zijn ratel, verzamelde de jeugd zich om het feest verder buiten voort te zetten.”

De traditie van nieuwjaarswensen is ouder, maar heeft meer met bedelen dan met het vieren van een nieuw begin te maken: de straatveger, schoorsteenveger en vuilnisman gingen met papiertjes met daarop een wens langs de deuren om ze te verkopen.

Zoek je nog de juiste wijn of bubbels voor Oud en Nieuw? Harold Hamersma selecteerde de 100 lekkerste wijnen uit de supermarkt en koos de 25 beste bubbels

Het maken van goede voornemens past volgens Strouken helemaal niet bij oud en nieuw, „die moet je pas met Pasen maken. In deze periode komen ze nooit uit.”

Zeevalk ervaart dat ook sinds hij nieuwjaar viert op 1 januari: zijn goede voornemens werken veel beter als hij ze later in het jaar maakt. „Anders zijn ze op 2 januari allemaal al vervlogen.”

Wordt het ‘meest verwachtingsvolle feest van het jaar’ zo niet gewoon een dag verschoven? Zeevalk en zijn vrienden kijken nu immers dáár „twee maanden naar uit”, in plaats van naar Oud en Nieuw. Zeevalk en Milan denken van niet. Milan: „Gevoelsmatig blijft 12 uur op 31 december toch het belangrijkste moment. En veruit de meeste feesten worden nog steeds op Oudejaarsavond georganiseerd.” Zeevalk: „Als er te veel druk op Nieuwjaarsdag komt te liggen, gaan we het waarschijnlijk weer 31 december vieren. Dan is dat weer vernieuwend.”