Kamer wil meer inzicht burgerdoden

De Tweede Kamer wil dat de regering „gedetailleerder” rapporteert over de inzet van wapens door Nederlandse gevechtsvliegtuigen in de strijd tegen IS in Irak en Syrië. Een motie van coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie daarover is donderdag aangenomen.

De afgelopen tijd meldden non-gouvernementele organisaties en journalisten dat in de strijd tegen IS veel meer burgerdoden vallen dan blijkt uit officiële cijfers van de anti-IS-coalitie. Onduidelijk is of door Nederlandse gevechtsvliegtuigen uitgevoerde bombardementen tot onbedoelde slachtoffers hebben geleid. Het Openbaar Ministerie onderzoekt vier gevallen.

Minister Halbe Zijlstra (Buitenlandse Zaken, VVD) zei deze week in de Tweede Kamer dat waar burgerslachtoffers vallen daarover „helderheid” moet worden verschaft. Samen met de Verenigde Staten en Denemarken beschikt Nederland als een van de weinige landen over zogeheten precisiebommen die zeer doelgericht te werk kunnen gaan.

Vanaf komende maand gaan Nederlandse F-16’s weer actief meedoen aan de strijd tegen IS, al zijn er alleen in Syrië nog schaarse gebieden waar IS actief is. Nederland lost dan de Belgische luchtmacht af die deze taak in juli 2016 van Nederland overnam. De Tweede Kamer stemt in met de nieuwe militaire missie.

Lees ook: ‘Veel meer burgers dood bij aanvallen tegen IS’

Airwars, een internationaal collectief van onafhankelijke journalisten en onderzoekers dat het aantal burgerdoden in kaart probeert te brengen, is nog niet erg onder de indruk van de Tweede Kamer-motie die oproept tot gedetailleerdere rapportage. „De bewoordingen zijn te algemeen”, zegt de Nederlandse woordvoerder Koen Kluessien. „We zouden meer specifieke informatie willen over datum en plaats van bombardementen, waarbij Nederland is betrokken.”

Met het argument dat het de veiligheid van de piloten niet in gevaar wil brengen, blijft het ministerie van Defensie in Den Haag karig met informatie. Niet duidelijk blijft daarom of Nederland betrokken is geweest bij bombardementen waarbij burgers werden gedood.

Veel andere landen van de internationale coalitie, waaronder de VS, verstrekken wel coördinaten van plekken waar bommen zijn gevallen. Ook Australië is sinds dit voorjaar kwistiger met zulke gegevens. Kluessien: „Nederland blijft ook na deze motie het slechtste jongetje van de klas voor wat betreft de transparantie.”

Persbureau AP concludeerde woensdag dat het dodental in de slag om Mosul rond de 10.000 moet zijn geweest. AP baseerde zich op gegevens van mortuaria. Het dodental van bombardementen en artillerievuur van de kant van Irak en de internationale coalitie raamde AP op 3.200, bijna tien keer zoveel als de 326, waarvan de coalitie tot dusverre repte.