Mohammed Anfal: ‘De fractie had een hekel aan buitenlanders’

De bijzonderste gebeurtenis van 2017? Mohammed Anfal (43) kijkt olijk. De geboorte van zijn zoontje in december natuurlijk! Hij heet ook Mohammed. „Dat is traditie in onze familie.”

Hij zit er monter en ontspannen bij, op deze donkere decembermiddag. Dat was anders toen hij op een warme junidag op een geheime plek vertelde over zijn geplande overstap van Leefbaar Rotterdam naar de door de islam geïnspireerde partij Nida – waarmee hij de Rotterdamse gemeenteraad volledig op zijn kop zou zetten. Door zijn vertrek raakte de coalitie van CDA, D66 en Leefbaar Rotterdam haar meerderheid van één zetel in de raad kwijt.

Hij was volledig zeker van zijn zaak. Maar hij wist ook dat zijn overstap grote ophef zou veroorzaken. Voor een man als Anfal, die graag op de achtergrond opereert, niet iets waar hij van zou gaan genieten.

In december is Anfal spraakzaam. Het liefst zou hij na de gemeenteraadsverkiezingen van maart een rol spelen in de gebiedscommissie (een soort deelgemeente) voor Kralingen-Crooswijk – de wijk waar hij opgroeide, nog steeds woont en die hij kent als zijn broekzak. Als lid van Nida.

„Gewoon, praktisch, luisteren naar de problemen van mensen hier in de wijk.” Een sigarenboer die is overvallen, huizen die verzakken, vuilnisbakken die uitpuilen en niet worden geleegd, een stoep waar een rollator niet af kan. „Luisteren naar de buurtbewoners en kijken of je wat voor ze kunt doen.”

Ik zat in de raad dankzij Leefbaar-stemmers. Ik kan me voorstellen dat die zich bedonderd voelden

Mohammed Anfal

Dat past veel beter bij hem dan de gemeenteraad, zegt hij. „Dat eindeloos kletsen, dingen nét op het juiste moment insteken in de wandelgangen, vijf keer dezelfde vraag stellen aan de wethouder, wheelen en dealen. Het ligt me niet.” Hij kwam daar in 2014 vrijwel zonder voorbereiding in terecht. „Als de ‘excuus-Marokkaan’ van Leefbaar Rotterdam”, zoals hij zelf zegt.

Cafévergunning

Mo Anfal had geen politieke ambities. „Ik wist eigenlijk niet wat de gemeenteraad doet”, zei hij deze zomer. Leefbaar had hem benaderd om zich in 2014 verkiesbaar te stellen. Anfal was in contact gekomen met Leefbaar-raadslid Dries Mosch toen hij problemen had met de vergunning voor zijn café. „De vriend van mijn barvrouw had een strafblad voor dealen, en dat gaf een te groot risico volgens de gemeente.” Mosch probeerde te bemiddelen. Het was tevergeefs, maar hij waardeerde de hulp. „Voor mij is Dries het echte Leefbaar. Hij wil gewone mensen helpen. En hij heeft geen hekel aan buitenlanders.”

Bij Leefbaar had Anfal geen inhoudelijke taken, zegt hij terugkijkend. Als hij op de raadsvergaderingen maar meestemde, was het goed. „Ik had niet de indruk dat ze zaten te wachten op mijn inbreng”, zegt hij. Als enig Leefbaar-raadslid met een migratieachtergrond had hij een bijdrage kunnen leveren aan het integratiebeleid, denkt hij. Hij werd niet betrokken bij het opstellen van de integratienota.

NIDA maakte deze video over de overstap van Anfal.

Als hij suggesties deed, werden die genegeerd, zegt hij. Tanya Hoogwerf wilde af van ‘seksescheiding bij gesubsidieerde instellingen’, waardoor clubjes voor alleen vrouwen dreigden te verdwijnen. Anfal: „Ik zei: zo help je de vrouwen niet, zo straf je ze. Voor sommige vrouwen is het de enige plek waar ze zonder hun man heen mogen. Ze kunnen daar in contact komen met vrouwen die wat vrijer zijn. Ze kunnen inspiratie opdoen om hun leven te veranderen.”

De lijn bij Leefbaar was duidelijk, werd hem verteld: afkomst doet er niet toe, het gaat erom hoe je je gedraagt. Maar dat voelde toch niet zo. „Binnen Leefbaar hebben ze een hekel aan buitenlanders. Bij sommigen zit dat diep, anderen lopen mee. Dat merkte ik aan grapjes in de groepsapp, of in de fractievergadering. ‘Alle Marokkanen zijn crimineel’, werd er dan gezegd als we het hadden over veiligheid. Geintje, zeiden ze dan. ‘We bedoelen jou niet. Jij bent ánders.’”

‘Alle Marokkanen zijn crimineel’ werd in de groepsapp gezegd. Geintje zeiden ze dan

Mohammed Anfal

Zo toevallig als hij bij Leefbaar terecht kwam, zo doordacht was zijn keuze voor Nida. Hij hoorde de toen nog onbekende Nida-voorman Nourdin el Ouali voor het eerst debatteren met andere Rotterdamse politici in de hal van de bibliotheek. Het was campagnetijd, voor de gemeenteraadsverkiezingen. Ik had mijn witte Leefbaar-jack nog aan, een stapeltje flyers in mijn hand. „Ik dacht, wie is dat? Ik ben het eens met alles wat hij zegt.”

Dat bleef zo. Achteraf kun je zeggen, analyseert hij, dat Leefbaar hem tot niets wist te inspireren. En Nida wel. „Het voelde vertrouwd. De meeste mensen in die partij zijn ook moslim. Ze strijden voor een Rotterdam waarin iedereen zich thuis voelt. El Ouali heeft het ook altijd over Rotterdammers. Hij zegt altijd ‘wij’, nooit ‘zij’. Ik vind dat mooi. Zo voel ik dat ook.”

Flyeren

Toch duurde het lang voor hij de stap nam. „Ik zat in de raad dankzij Leefbaar-stemmers. Ik kan me voorstellen dat die zich bedonderd voelden.” Maar is dat een reden om jezelf te verloochenen, vroeg hij zich af. Uiteindelijk niet, besliste hij. „Ik deed het niet lichtzinnig. Er is heel wat tijd overheen gegaan.”

Lees ook het opiniestuk van NIDA-voorman Nourdin el Ouali: ‘Leefbaar Rotterdam serveert een stinkende xenofobe drab’

Als Anfal terugdenkt aan de eerste keer dat hij in de gemeenteraad kwam als raadslid van Nida, is hij nog steeds onder de indruk. Hij moest door een haag van camera’s heen, journalisten verdrongen zich om hem te spreken.

Het laatste halve jaar in de raad voor Nida heeft hij hand- en spandiensten verricht. Alle portefeuilles waren immers al verdeeld. Hij zat in de commissie EHMD (Economie, Haven, Mobiliteit en Duurzaamheid). „Het maakte me niet uit wat ik moest doen. Ik doe wat nodig is. Straks in de campagne ga ik voor Nida de straat op. Flyeren. Ja, natuurlijk.”

Hadden jullie nog vragen? Hij heeft de hele dag gewerkt, hij wil naar huis. Er zijn belangrijkere zaken dan terugkijken. Vooruitkijken. Naar huis om de baby te knuffelen.