Zaak-Van Rey zorgt voor belangrijke jurisprudentie in integriteitszaken

De rechtbank in Rotterdam gaf het Openbaar Ministerie vorig jaar zomer nog een tik op de vingers: zette justitie de banden tussen de Roermondse politicus Jos van Rey en de met hem bevriende projectontwikkelaar Piet van Pol niet erg zwart-wit neer? Of was sprake van „vele tinten grijs”? De rechtbank neigde naar het laatste.

Het gerechtshof in Den Haag oordeelde woensdag dat de twee vriendschap en zaken véél beter uit elkaar hadden moeten houden. Van Rey had zich bij zijn aantreden als wethouder ruimtelijke ordening in 1998 en in de twaalf jaar daarna moeten afvragen of zijn portefeuille en de vriendschap wel verenigbaar waren. „Niet is gebleken dat de verdachte zich hiervan op enig moment [...] voldoende rekenschap heeft gegeven”, aldus het hof. Van Rey werd voor aannemen van giften, witwassen van geld, stembusfraude en lekken van vertrouwelijke informatie aan een kandidaat-burgemeester veroordeeld tot twaalf maanden voorwaardelijke gevangenisstraf. Ook mag hij twee jaar geen bestuurlijk ambt bekleden op enig overheidsniveau. Bij de rechtbank kreeg hij eerder 240 uur taakstraf opgelegd. Van Pol kreeg negen maanden voorwaardelijk en een 40.000 euro boete. Dat was eerder 100 uur taakstraf.

Het arrest zorgt voor belangrijke jurisprudentie in integriteitszaken, waar de relatie tussen gift en tegenprestatie en gever en ontvanger minder duidelijk is dan bij standaardbetalingen van smeergeld. Het hof stelt dat politici zich er te allen tijde van bewust moeten zijn dat hun bestuurlijke werk en privézaken niet door elkaar heen gaan lopen.

Van Rey was na de inval door justitie, in 2012, al geen wethouder en Eerste Kamerlid voor de VVD meer. Wel is hij nog steeds raadslid voor de Liberale Volkspartij Roermond (LVR) en lid van Provinciale Staten van Limburg voor de Volkspartij Limburg. Van Pol werkt nog als projectontwikkelaar.

Het hof legde voorwaardelijke straffen op vanwege de gevorderde leeftijd van Van Rey (72) en Van Pol (74), het ontbreken van een strafblad bij beiden en de grote impact van de langlopende zaak. Voor Van Rey hield het hof er ook rekening mee dat niet is „gebleken dat de verdachte concrete tegenprestaties aan de betrokken ondernemers of hun ondernemingen heeft geleverd”. Ook werden de grote verdiensten van de oud-wethouder voor de stad Roermond genoemd. „Dat neemt de ernst van de bewezenverklaarde feiten weliswaar niet weg, maar plaatst deze wel in een ander perspectief.”

Het hof tilt bij Van Rey het zwaarst aan de omkopingen en de schendingen van de geheimhoudingsplicht. Dat hij vertrouwelijke informatie doorspeelde aan twee kandidaat-burgemeesters, beiden VVD’ers, berokkende ernstige schade aan de integriteit van de sollicitatieprocedure en het openbaar bestuur. Met het accepteren van onder meer bezoeken aan vastgoedbeurzen en voetbalwedstrijden en verblijven in Van Pols villa in Saint-Tropez ging Van Rey volgens de rechters „veel te ver”. Hij heeft daarmee „op de koop toe genomen dat deze giften waren bedoeld om hem gunstig te stemmen waar het ging om de belangen van de verdachte”.

De in groten getale opgekomen familie, bekenden en politieke vrienden van Van Rey en Van Pol reageerden emotioneel en aangeslagen op het arrest. Advocaat Gitte Stevens, die vrijspraak had gevraagd, zag toch lichtpuntjes: „De taakstraf van de rechtbank was onvoorwaardelijk. De gevangenisstraf van het gerechtshof is voorwaardelijk. De rechtbankuitspraak was wel begrijpelijker. Het hof ziet kennelijk geen tinten grijs meer.” Van Rey zelf wilde niet reageren.

Voor Dré Peters, fractievoorzitter van de Liberale Volkspartij Roermond, waarvoor Van Rey in de raad zit, verandert er niets. „Wij blijven onverkort achter Jos van Rey staan. Duidelijk is ook dat hij nooit iets voor eigen gewin heeft gedaan. Zijn verdiensten voor Roermond werden uitdrukkelijk genoemd. Van Rey kan ook na de komende verkiezingen raadslid blijven en doorgaan als lid van Provinciale Staten. Over twee jaar kan hij eventueel weer een bestuursfunctie krijgen.”