Europese Commissie opent deur naar sancties Polen

De Europese Commissie wil Polen bestraffen als het land niet binnen drie maanden terugkomt van plannen om de regering meer inspraak te geven in de rechtspraak. De Commissie beroept zich daarbij op artikel 7 van het Europese Verdrag. Dat heeft Eurocommissaris Frans Timmermans woensdag bekendgemaakt. Het Europees Parlement en de lidstaten wordt nu gevraagd te overwegen Polen een aantal rechten in de EU te ontzeggen, waaronder het stemrecht.

Artikel 7 is bedoeld om lidstaten terug te fluiten als zij handelen in strijd met artikel 2, dat Europese burgerrechten beschermt. De Poolse regering heeft een aantal maatregelen getroffen waarmee zij sterke invloed kan uitoefenen op de benoemingen van rechters. Dat is een schending van de scheiding der machten, vindt Timmermans:

“De rechten van een land om de rechterlijke macht te hervormen betwisten wij niet – ik betwist niet eens dat het mogelijk noodzakelijk is in Polen. Maar als je de rechterlijke macht hervormt, moet je wel voldoen aan de Grondwet van het land en de wetten van de EU. Zowel de Poolse als de Europese wet vereist een scheiding der machten.”

Lees ook ‘Polen lijkt dictatuur te worden’, over de beoogde hervormingen in Polen die volgens critici de rechtsstaat in gevaar brengen.

Heroverweging

De Europese Commissie heeft Polen een lijst gestuurd met voorstellen om de in haar ogen verkeerde wetgeving te herstellen. Als Polen die aanbevelingen binnen drie maanden overneemt, zal het inroepen van artikel 7 worden “heroverwogen”, aldus Timmermans.

De Nederlander Timmermans dreigde in juli al met het inzetten van artikel 7. “De situatie is sindsdien niet verbeterd maar verslechterd. We hebben geen keus anders dan dit te doen”, zei hij:

“Dit gaat niet alleen over Polen, maar over de Europese Unie als geheel. Over wie wij zijn.”

‘Dit is politiek’

De Poolse minister van Justitie Zbigniew Ziobro toont in een reactie tegenover staatspersbureau PAP weinig begrip voor het standpunt van de Europese Commissie, maar zegt het besluit “kalm” te ontvangen:

“Dit gaat over politiek, niet over de rechtsstaat.”

Volgens Ziobro kan Polen in de EU alleen een rol van betekenis spelen met “goed functionerende rechtbanken”. Deze maatregelen helpen dat doel volgens hem te bereiken.

De Poolse soevereiniteit en het idee van een Verenigd Europa zijn verenigbaar, liet de eerder deze maand aangetreden Poolse premier Mateusz Morawiecki‏ weten in een reactie op Twitter:

“Polen hecht net zo sterk aan de rechtsstaat als de rest van de Europese Unie. De huidige rechterlijke hervormingen zijn hoognodig. De dialoog tussen de Commissie en Warschau moet open en eerlijk zijn.”