Een ambtenaar van Gilze en Rijen en een politieagent lopen in 2015 een erf in de gemeente op voor asbestcontrole. Dat loopt uit de hand: de bewoner bedreigt de twee met de dood, en burgemeester Jan Boelhouwer ook. De boze inwoner zou „met kalasjnikovs en handgranaten” naar het gemeentehuis gaan.
De man, die al een straf uitzit voor onder meer wapenhandel, kreeg dinsdag een maand cel voorwaardelijk voor de bedreiging. Twee maanden voorwaardelijk die hij eerder kreeg, moet hij alsnog uitzitten.
Een kwart van de burgemeesters in Nederland is weleens bedreigd door criminelen, bleek uit recent onderzoek. Dat leidt lang niet altijd tot aangifte. Maar wel bij Boelhouwer: crimineel gedrag moet worden aangepakt, vindt hij.
Daarom vindt hij de straf die de rechter dinsdag uitsprak aan de magere kant. „Hier wordt een beroepscrimineel niet zenuwachtig van.” Maar hij begrijpt het wel. „Die man heeft in het verleden meerdere straffen opgelegd gekregen. Nu zitten ze blijkbaar klem met wat hij maximaal kan krijgen.”
Bent u bang geweest?
„Niet bang, voorzichtig. Het regeert je leven een tijdje. De politie heeft het heel serieus genomen. Ik kreeg een alarmsysteem op mijn huis, er werd extra gesurveilleerd en je omgeving maakt zich zorgen. Ik hield me maar vast aan het idee dat een crimineel die een burgemeester neerschiet, weet dat hij vijfentwintig jaar lang het hele land achter zich aan krijgt. Tenminste, dat zeg je dan maar tegen jezelf.”
U heeft die bedreiging bijna meteen publiek gemaakt.
„Ik geloof daar heel erg in. We moeten duidelijk maken wat er speelt. Dit soort bedreigingen stelt lokale bestuurders op de proef. En die gespannen verhouding tussen de zware criminaliteit en het openbaar bestuur moeten we blijven tonen. Door bestuurders te bedreigen, proberen criminelen de macht in Nederland te veroveren. Daar mag je niet aan meewerken.”
U ziet dit niet als incident?
„Verre van dat. Een jaar geleden nog ben ik aangevallen door een inwoner van mijn gemeente: die probeerde me door het open zijraam van mijn auto te sleuren. Daar heb ik ook meteen aangifte van gedaan, en die mensen zijn opgepakt. Ik heb dat toen opgelost met mediation, heb afgesproken me er niet te veel over uit te laten in de media. Maar dat akkefietje had te maken met een besluit dat ik als burgemeester had genomen, waar deze persoon het niet mee eens was – niet met georganiseerde criminaliteit. De zaak van vandaag is een principekwestie; de burgemeester laat zich niet bedreigen door criminelen. Ik ben ook niet de enige burgemeester die daarmee te maken heeft.”
Wat voor gevolgen hebben die bedreigingen op toekomstige beslissingen?
„Als bedreigen een gangbaar instrument worden, hebben we al een probleem. Wegkijken is nooit een oplossing, maar wat doet iemand bij zware druk van criminelen? We moeten scherp op dit onderwerp blijven, het is een serieus gevaar voor de lokale democratie.”