Er verschijnt een bescheiden glimlach op het gezicht van Inés Arrimadas García als een menigte Catalanen haar juichend verwelkomt. „ Presidenta!”, scanderen de paar honderd aanhangers van het liberale Ciudadanos (‘Burgers’) als hun 36-jarige leider in Cornellà de Llobregat op een podium in de buitenlucht het woord neemt. „De 21ste december wordt een historische dag!”, zegt ze bevlogen. „Dan komt er een definitief einde aan de plannen van de independentistas. Wij zullen bouwen aan een Catalonië voor alle Catalanen.”
Arrimadas geldt als hét alternatief voor Catalanen die niets willen weten van afscheiding van Spanje. Volgens peilingen maakt ze serieuze kans om donderdag de regionale verkiezingen te winnen. Of ze voldoende steun zal krijgen om ook te gaan regeren en het door de separatisten ingezette, zogenoemde procés richting een Catalaanse republiek stop te zetten, is zeer de vraag. Want ook het verzet tegen haar is groot. Arrimadas is de hoop van de ‘unionisten’ en het schrikbeeld van de separatisten. Talloze posters met haar beeltenis zijn verscheurd of beklad. Wie is deze vrouw die de afgezette president Carles Puigdemont naar de kroon wil steken?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/10/anp-53932055.jpg)
Opgegroeid in het zuiden
Arrimadas is een ‘import-Catalaan’, zoals ongeveer de helft van de 7,5 miljoen inwoners van de autonome regio. Ze wordt op 3 juli 1981 geboren in Jerez de la Frontera, in zuidelijk Andalusië, als jongste dochter in een gezin van vijf kinderen. Ouders Rufino Arrimadas en Inés Garcia hebben hun wortels in Salmoral, een dorpje in de provincie Salamanca, waarmee Arrimadas zich ook zeer verbonden voelt. „In mijn hart is plaats voor meerdere vlaggen”, stelt ze in Cornellà de Llobregat. „Voor Spanje, Catalonië en Europa.”
Ook in Andalusië voelt Arrimadas zich al aangetrokken door Catalonië. Al is het maar omdat haar idool Pep Guardiola bij FC Barcelona voetbalt en haar ouders er in de jaren zestig een tijd woonden.
Jeugdvriendin Gloria Fabregat brengt Arrimadas de eerste woorden Catalaans bij. „Ik ben een geboren Catalaanse uit Tortosa”, vertelt Fabregat over de telefoon vanuit Hong Kong. „Omdat mijn vader bij Xerez Club Deportivo ging voetballen verhuisden we naar Andalusië en kwam ik vlakbij Inés te wonen. Ik heb haar de tekst van het clublied van Barça geleerd.”
Arrimadas en Fabregat gaan als tieners naar dezelfde katholieke school Nuestra Señora del Pilar. „Ze was bevlogen en toegewijd. Haar huiswerk was altijd in orde. Maar ze was niet zo’n studiebol die alleen maar met school bezig was. Ze was best verlegen, maar als iemand onrecht werd aangedaan liet ze zich wel horen.”
Haar grote gevoel voor rechtvaardigheid heeft ze van huis uit meekregen. Arrimadas wordt als jongste bij discussies betrokken en leert zich verbaal staande te houden. In navolging van haar drie broers gaat ze naar de Universidad Pablo de Olavide in Sevilla om rechten en bedrijfskunde te studeren. Daarna volgt ze met een Erasmusbeurs in Nice een postdoc internationale betrekkingen. Naast Spaans, Catalaans en Engels leert ze Frans te spreken.
Arrimadas gaat als consultant van het Catalaanse bureau Daleph aan de slag bij het filiaal in Jerez. Ze ontwikkelt zich snel en in 2008 maakt ze de overstap naar het hoofdkantoor in Barcelona. Arrimadas perfectioneert haar Catalaans en voelt zich thuis in Catalonië.
Als ze in 2010 samen met een vriendin naar een partijbijeenkomst van Ciudadanos in Teatro Romea gaat, wordt haar interesse in de politiek gewekt. Arrimadas komt in gesprek met de partijtop, die wel wat ziet in de ambitieuze vrouw. „Ik weet nog dat we na onze eerste ontmoeting een biertje zijn gaan drinken”, zegt Francesc de Carreras Serra, in 2006 één van de Catalaanse oprichters van Ciudadanos. „ Arrimadas is een paar jaar later bij de partij gekomen en bleek een groot talent.”
De Carreras heeft de opkomst van Arrimadas met trots gevolgd. „Ze is zeer intelligent, heeft een serieuze plek in de Catalaanse samenleving weten te bemachtigen en vertegenwoordigt een totaal ander denken dan de separatisten. Ze is in allerlei opzicht een nieuw, fris gezicht.”
Uitgemaakt voor fascist
Maar wie niet voor Arrimadas is, die is in Catalonië fel tegen haar, weet De Carreras ook. „In Catalonië mag je traditioneel van de gevestigde orde van alles denken, als je maar wel nationalistisch blijft. Anders word je al snel gezien als een vijand. Arrimadas wordt door tegenstanders uitgemaakt voor fascist. Sommigen roepen dat ze terug moet gaan naar Andalusië. Maar ze zal zich niet weg laten jagen. Misschien wordt ze wel de nieuwe president.”
Arrimadas, die vorig jaar in het huwelijk trad met de voormalige nationalistische politicus Xavier Cima i Ruiz, is wars van vragen over haar privé-leven. Tijdens haar huwelijksfeest in Jerez hield de beveiliging de pers op afstand. Aan de 220 gasten werd gevraagd geen foto’s te maken. „Misschien dat dat nog wel een beetje dezelfde verlegenheid van vroeger is”, zegt jeugdvriendin Fabregat.
Als Arrimadas persoonlijk wordt beschimpt of bedreigd, bijt ze fel van zich af. Een vrouw die op Facebook openlijk de hoop uitspreekt dat de politica „door een groep verkracht wordt” ziet haar boodschap met naam en toenaam terug bij een tweet van Arrimadas.
Ze is ook niet bang zelf de aanval in te zetten. „Ik terug naar Andalusië? Nee, ik blijf hier. Ik snap wel waarom sommigen ons weg willen hebben. Want we zullen zaken onder het tapijt vandaan halen en de ramen openzetten”, roept ze tijdens haar toespraak in Cornellà de Llobregat .
Het is een verhaal dat met name aanslaat bij Catalanen met wortels in andere delen van Spanje.
„Dat ze een duidelijke, maar simpele boodschap heeft is haar kracht en haar zwakte”, stelt Astrid Barrio, hoogleraar politicologie van de Universiteit van Valencia, die onderzoek deed naar Ciudadanos. „Arrimadas positioneert zich als een unionist, maar brengt minder goed naar voren waar haar partij nu precies wel voor staat. Ze heeft naam gemaakt met relevante aanvallen tegen de separatisten. Maar als er andere fundamentele onderwerpen aan de orde worden gesteld is ze minder scherp. Dan blijkt haar gebrek aan politieke ervaring.”
Arrimadas houdt haar campagnespeech in Cornellà beperkt tot zo’n twintig minuten waarin ze de afgezette regering van Puigdemont de schuld geeft van de grote verdeeldheid in Catalonië. Felipe Roya, werkzaam als zorgverlener, luistert en kijkt met bewondering. „Mijn ouders zijn allebei ooit vanuit Ciudad Real [een stad iets ten zuiden van Madrid, red.] hier naar toe verhuisd. Ik ben zelf een geboren Catalaan. We hadden het hier in Catalonië lang het beste voor elkaar van heel Spanje. Maar de strijd voor onafhankelijkheid heeft veel kapotgemaakt. Maar we moesten onze mond houden. Met Arrimadas hebben we eindelijk iemand die onze stem vertegenwoordigt.”