Shared Stories

Nu een uitgeversconcern de driehonderd winkels van Bruna heeft overgenomen, is de noodzaak van onafhankelijke boekhandels groter dan ooit. Je zou maar lezer zijn in een bedaard provinciedorp. Dan was het al geen pretje om aangewezen te zijn op zo’n kraslotenkiosk, met wat bestsellertafeltjes tussen de paperclips en de wenskaartmolens.

En gevarieerder zal het aanbod niet worden onder VBK, het moederconcern van Atlas Contact en Ambo Anthos. Wij van VBK adviseren Geert Mak en Jamie Oliver. Of nee: wij van de ‘Shared Stories Group’, zoals het concern nu gaat heten. Shared Stories: alles hieraan ruikt naar cappuccinocorners, naar versleten bankstellen en naar krijtborden waarmee de Randstedelijke commercie overal intimiteit is gaan faken. Inmiddels raken we een beetje onpasselijk van al die ‘storytelling’, al die quasi-knusse camouflage voor het keiharde doel: ‘de hele keten in handen hebben’, zoals VBK dat in deze krant noemde. Lees: producten met nog minder wrijving kunnen rondpompen.

De lezer staat er machteloos bij te kijken. Die kan online gaan klikken, of kilometers afleggen naar die laatste echte boekhandel die wegkwijnt door al dat geklik. Vreemd, dat de onafhankelijke boekhandel het buiten Nederland vaak wel redt. Bij De Correspondent las ik over het succes ervan in de VS, en deze krant meldde hetzelfde over Frankrijk.

Maar dat onze overheid ooit zoiets zou doen als de Franse – een kwaliteitskeurmerk uitdelen aan kleine boekhandels, die daarmee financiële ondersteuning krijgen – dat kun je vergeten. Bij ons moet alles pragmatisch zijn.

Nu heb ik toevallig een heel pragmatische droom. Die heb ik al sinds vorige maand een motie van Lodewijk Asscher (PvdA) is aangenomen die vraagt om behoud van bibliotheken in kleine gemeenten. Daar dreigt wegbezuiniging. Maar daar zitten ook die lezers, vaak met tijd en geld, en met een behoefte aan zulke culturele plekken.

In de VS blijken die zelfstandige boekhandels zo succesvol omdat ze banden opbouwen met de lokale gemeenschap. Dat doen ze niet met obligate koffiehoekjes. Dat doen ze door een origineler en persoonlijker aanbod te selecteren, en boeiende evenementen te organiseren. Deels dus wat bij ons die bibliotheken al doen. Daarom: kunnen die twee niet samenwerken?

Incidenteel gebeurt dat al, en de overheid kan dit structureel stimuleren, en zo een krachtig netwerk helpen opbouwen van echte kwaliteitsboekhandels annex bibliotheken annex cultuurcentra. Dat past prachtig in de plannen voor een ‘regionale culturele infrastructuur’, zoals de Raad voor Cultuur vorige maand bepleitte.

De bibliotheek en de onafhankelijke boekhandel hebben pas echt een shared story: iedereen erkent hun waarde, maar niemand wil hun prijs betalen.

Christiaan Weijts schrijft op deze plek elke vrijdag een column