Uitgever VBK koopt Bruna om het boek beter bij de lezer te krijgen

Bruna gaat zijn 150-jarig bestaan halen. Na jaren ploeteren en miljoenenverliezen is er nu een nieuwe eigenaar die weer in de winkels wil investeren. Uitgeefconcern VBK, dat zichzelf heeft omgedoopt in Shared Stories Group, heeft de keten, opgericht in 1868, voor een onbekend bedrag gekocht van aandeelhouders PostNL en ING.

De overname is stap één in de nieuwe strategie van VBK, dat sinds de zomer zelf ook nieuwe aandeelhouders heeft. Het concern – moederbedrijf van onder andere Atlas Contact, Ambo Anthos en Van Dale – is nu voor 49 procent eigendom van Walvis Participaties (een investeringsfonds van John Fentener van Vlissingen) en internetondernemers Boudewijn Jansen en Erik Jan Vlek.

Om het boek beter bij de lezer te krijgen, wil VBK ‘de hele keten’ in handen hebben. „Bruna heeft veel gegevens over lezers, wij ook. Zo kunnen we nog meer lezers nog gerichter benaderen”, zegt VBK-directeur Wiet de Bruijn. „De winkels kunnen ook nuttig zijn voor optredens van schrijvers of andere evenementen.”

Bruna begon in 1868 als een boekhandel in Haarlem en bestaat nu uit ongeveer 300 winkels, waarvan 250 franchisevestigingen. Ondanks het nettoverlies van 7,2 miljoen euro vorig jaar op een omzet van 156 miljoen, is De Bruijn niet van plan om winkels te sluiten. „Dit is juist de beginstand. We willen alleen maar uitbreiden. Ik ben heel blij dat Bruna is behouden voor het boekenvak.”

Recentelijk moesten ING en PostNL nog financieel bijspringen om Bruna overeind te houden, nadat de kosten van het hoofdkantoor en de ontwikkeling van digitale platforms waren tegengevallen. Ook moest het bedrijf afboeken op niet-verkoopbare voorraden.

„Mensen vragen ons waarom we nog in bakstenen en personeel geloven”, zegt de in september aangetreden directeur van Bruna, George Steur. „Juist de persoon in de winkel kan klanten goed begeleiden in hun keuze. Hij kent de klant. We willen wel dat die klant beter kan kiezen hoe hij iets koopt. Bestellingen kunnen in de winkel worden opgehaald of thuisbezorgd. Daar zijn nog verbeterslagen te maken.” Verder zal er het een en ander worden veranderd aan de indeling van de winkels. De servicepunten van ING en PostNL blijven bestaan.

Het kleine broertje

„Het aandeel boeken op het totale assortiment van Bruna is maar beperkt”, zegt Maarten Asscher, directeur van de Amsterdamse boekhandel Athenaeum en kenner van het vak, „maar vanuit cultureel oogpunt juich ik de overname toe. In grote steden is Bruna het kleine broertje van de boekhandel, maar in provinciesteden en dorpen moet de lezer het hebben van de lokale Bruna.”

Wel denkt hij dat VBK „veel hooi op zijn vork neemt. Er is veel werk te doen voordat de winkels weer winstgevend zullen zijn”.

Een vraag is wat er gaat gebeuren met Bliyoo, de in 2015 gelanceerde abonnementsdienst voor e-books en tijdschriften. Steur wil niet zeggen hoeveel betalende leden er nu zijn. Uit het jaarverslag is op te maken dat Bliyoo tot nu toe vooral investeringen heeft gekost en niet oplevert wat ervan verwacht werd. Daarom wordt het concept „nu niet meer gezien als een speerpunt van groei”.

VBK heeft zijn eigen abonnementsdienst, Bookchoice. De 40.000 betalende leden krijgen maandelijks voor vier euro toegang tot acht voorgeselecteerde e-books en audioboeken. De dienst speelde dit jaar een rol in het conflict tussen VBK-directeur De Bruijn en auteurs van de literaire uitgeverij Atlas Contact, die onder andere vreesden dat zij hun werk te goedkoop beschikbaar zouden moeten stellen. Een poging van directeur-uitgever Mizzi van der Pluijm om Atlas Contact uit te kopen strandde in oktober. Zij begint nu een eigen uitgeverij.

Een van de oprichters van Bookchoice, Erik Jan Vlek, wordt financieel directeur van de holding, Shared Stories Group. Het concern heeft grote internationale plannen met Bookchoice, maar wil daar nog niets over bekendmaken. De dienst is naast Nederland beschikbaar in België, Groot-Brittannië, Australië, Zuid-Afrika en Spanje.

Boekhandelaar Asscher verwacht dat Bliyoo niet zelfstandig doorgaat. „Dat is in feite mislukt. Ik ga ervan uit dat Bliyoo-abonnees op termijn het aanbod krijgen om over te stappen op Bookchoice.” Bruna-directeur Steur: „Ik denk dat Bliyoo en Bookchoice goed naast elkaar kunnen bestaan.” De Bruijn: „We gaan rustig bekijken wat de toekomst van Bliyoo is.”