Hoe ga je om met het mediagebruik van je kind? De 11 meest gestelde vragen

4. Is gamen schadelijk?

Gamen op zichzelf is niet schadelijk. Sterker nog, bij de meeste jongeren bevordert gamen het ruimtelijk inzicht en het probleemoplossend vermogen. Ook vergroot het hun werkgeheugen en worden ze er creatiever van.

Als gamen andere, gezonde, activiteiten verdringt, zoals buiten spelen, huiswerk maken of sociale contacten onderhouden, dan kan gamen wel als schadelijk worden opgevat, al is het indirect: niet het gamen zélf verricht schade, maar wel de consequenties extreem gamegedrag.

Waardoor games wel zelf schade kunnen aanbrengen is expliciet geweld. Naar het effect van mediageweld is veel onderzoek gedaan. Van mediageweld kunnen kinderen agressiever worden. Dat effect wordt versterkt als het gemedialiseerd geweld wordt uitgevoerd door een aantrekkelijk persoon, als het geweld geen negatieve consequenties lijkt te hebben (zoals pijn of verwondingen) of als het geweld beloond wordt, met bijvoorbeeld punten.

Aan de andere kant: slechts 5 tot 10 procent van de jongeren lijkt gevoelig voor deze effecten. Bovendien zijn dit vaak degenen die al agressief zijn aangelegd of in het dagelijks leven al met geweld te maken hebben, zoals huiselijk geweld.

De correlatie tussen mediageweld en crimineel (in plaats van agressief) gedrag, is minder groot. Hoewel mass shooters vaak in verband worden gebracht met het compulsief spelen van gewelddadige games, is het nooit aangetoond dat die spelletjes ook daadwerkelijk hen hebben aangezet tot hun daad.

Lees ook: Is gamen schadelijk?

5. Wat als ze die ene gewelddadige game wél bij vriendjes mogen spelen?

Als een bepaalde game bij jou thuis niet gespeeld mag worden, is het heel redelijk om te eisen dat dat ergens anders ook niet mag. Veel ouders durven alleen andere ouders daar niet op aan te spreken. Zeggen dat je liever niet hebt dat ze die game spelen, staat voor sommige ouders gelijk aan kritiek hebben op de opvoeding van een ander. En dat ligt gevoelig.

De reden dat we het ongemakkelijk vinden om ouders op hun mediaopvoeding aan te spreken, is waarschijnlijk omdat de opvoedvragen nog relatief nieuw zijn. Je ouders of grootouders kunnen je er niet mee helpen, Snapchat en Musical.ly zijn nog niet zo oud. Je hebt toch ook liever niet dat ze bij anderen thuis roken, alcohol drinken of porno kijken? We hebben veel minder moeite om daar wat over te zeggen.

Maar als jij je kind niet geschikt acht voor 16+-films, zoals horrorfilms, of 18+-games, zoals Grand Theft Auto (GTA), dan zouden andere ouders daar rekening mee moeten houden.

Lees ook: Waarom spelen we zo graag oorlogsgames?

6. Zijn educatieve apps leerzaam?

Educatieve apps zijn leerzaam als ze goed rekening houden met de ontwikkelingsfase van de doelgroep. Leeftijd is namelijk een van de duidelijkste graadmeters voor de geschiktheid van een programma of app. Een app voor ‘4-12-jarigen’ heeft daar waarschijnlijk niet zo goed over nagedacht.

Wetenschappers vermoeden dat apps beter het video deficit-effect kunnen verminderen dan ‘statische’ schermen, zoals televisie. Apps zijn namelijk vaak responsive: ze passen zich aan de gebruiker aan. Zo kan het bijvoorbeeld een ‘verteller’ of hoofdpersoon kiezen die op het kind lijkt in geslacht en leeftijd. Ook is het goed om bij jonge kinderen mee te spelen als ouder.

Onderzoek naar welke specifieke elementen educatieve apps leerzaam maken staat echter nog in de kinderschoenen. Wel zijn inmiddels vijf kenmerken gevonden waaraan apps kunnen voldoen om de educatieve waarde ervan te verhogen, volgens Jessica Piotrowski, die onderzoek doet naar de educatieve waarde van media:

• Als het kind er actief van wordt. Wordt het kind fysiek of emotioneel gestimuleerd?
• Als het kind erin opgaat (engagement). Is het kind moeilijk af te leiden?
• Als de inhoud betekenisvol is voor zijn of haar leven. Is het bijvoorbeeld herkenbaar?
• Als de app sociaal interactief is. Wordt het kind sociaal gestimuleerd?
• Als de app een duidelijk leerdoel heeft. Leert het bijvoorbeeld woordjes of dieren herkennen?

Lees ook: Wek het genie in uw baby met iPad-spelletjes

7. Is mijn kind gameverslaafd?

Er bestaat nog geen officiële definitie van gameverslaving. Wel is ‘internet gaming disorder’ in de laatste editie van het psychiatrisch handboek DSM-5 opgenomen als kandidaat-stoornis, waar meer onderzoek naar gedaan moet worden. Niet alle wetenschappers zijn er bijvoorbeeld van overtuigd dat gameverslaving alleen door gamen komt: obsessief gamen trekt ook de kinderen aan die al sociale problemen hebben. Bovendien is nog niet duidelijk welke kenmerken op een gameverslaving duiden en aan hoeveel van die kenmerken iemand moet voldoen om als gameverslaafde gediagnosticeerd te kunnen worden.

In plaats daarvan is het beter om te spreken over problematisch of compulsief gebruik. Ervaart je kind problemen door gamen, zoals slaapproblemen, slechte schoolprestaties of slecht sociale contacten? Is hij of zij de controle verloren over zijn gamegedrag?

Volgens de laatste cijfers vertoont ongeveer 3 tot 5 procent van de jongeren compulsief gamegedrag.
Dit percentage is de laatste jaren wel gegroeid. Bij deze jongeren draaien de positieve effecten van gamen (beter werkgeheugen, groter concentratievermogen) om naar negatieve effecten.

Lees ook: Het is maar wat je verslaafd noemt