Komt sinterklaas zonder pieten?

Waar zal Het Sinterklaasjournaal nu weer mee komen? Menig wanhopige ouder zal zich dat afvragen. Eerst kwamen de roetpieten erbij, vorig jaar overheersten kleurpieten, en dit jaar lijkt het alsof er helemáál geen pieten in het kinderprogramma zitten.

Al vier dagen zit de stoomboot, op weg naar Nederland, in een zware storm. Dinsdag stond er een ongeschminkte man in een pak achter het stuurwiel. Woensdag was dat een hele ploeg mannen geworden, die sinterklaasliedjes bralden. Ze zien eruit als een jaarclub op een uitje. Donderdag hadden ze de stoomboot bijna naar de ‘Gallemiezen’ gestuurd („een eilandengroep bij Griekenland”). Presentatrice Dieuwertje Blok vraagt bezorgd aan de mannen wat ze daar doen aan boord. Het antwoord: „Sinterklaas helpen natuurlijk. Al zijn we nog niet zo goed als Sinterklaas.” Als Blok vraagt: „Maar mannen, is er dan helemaal geen piet aan boord?” halen ze een man erbij die Piet heet.

Sinds het Zwarte Piet-debat landelijke aandacht krijgt, is Het Sinterklaasjournaal aan het polderen. Zwarte Piet werd niet afgeschaft, zoals tegenstanders wilden, maar kreeg gezelschap van roetpieten en ongeschminkte pieten. Dit zou een geleidelijke verandering mogelijk moeten maken. Vorig jaar kwamen daar de gekleurde pieten bij, die dit jaar alweer zijn afgeschaft.

Lees ook: Op de lokale televisie blijft Piet zwart

Verschillende sinterklaasverenigingen en gemeentes gaven een paar jaar geleden nog aan dat Het Sinterklaasjournaal richtingbepalend is in de manier waarop zij het feest vormgeven. Maar nu lijkt dat voorbij: de grote steden zijn overgegaan op roetpieten, de rest van het land blijft Zwarte Piet koesteren. Het kinderprogramma wil liever de trend volgen dan de trend zetten, maar heeft er wel aardigheid in om met de verwachtingen te spelen. Dat schept verwarring.

Heeft het programma dit jaar de pieten helemaal in de ban gedaan? Drie theorieën over de afwezigheid van de pieten:

1 De pieten zijn inderdaad geschrapt

Dat is onwaarschijnlijk gezien hun populariteit. Het Sinterklaasjournaal drijft op de belevenissen van het pietengilde, Sinterklaas heeft slechts een bijrol. Bovendien schept Ajé Boschhuizen, de baas van Het Sinterklaasjournaal, er genoegen in om de kijkers in de eerste week op het verkeerde been te zetten, zeker sinds er zoveel volwassen pietwatchers meekijken. Eerder zei hij in NRC: „We zitten met een volwassenenprobleem in een kinderprogramma.” Dat zit hem dwars, dus deelt hij zo nu en dan plaagstootjes uit. Bij de intocht zaterdag is het pietenprobleem vermoedelijk weer opgelost, en zullen Huispiet, Wellespiet, Pietje Precies, en de nieuwe Hoofdpiet (Harry Piekema) gewoon van de partij zijn.

2 De mannen verkleden zich straks als piet

Oplettende kijkers herkennen onder de mannen de Rijmpiet (Jeroen Spitzenberger) en de Vergeetpiet (John Jones). Maar dan zonder schmink en zonder pietenpak. Volgens het dogma van 2014 worden pieten niet als piet geboren. Iedereen kan piet worden, het is een functie. Ze worden zwart doordat ze door de schoorsteen gaan. En de pietenpakken kun je aan- en uittrekken. Het zou dus kunnen dat de mannen op de stoomboot onverklede pieten zijn, die straks pas in functie komen. Even slikken misschien, maar naar het schijnt kunnen gelovige kinderen dat prima hebben: eerst ben je de buurman, dan ben je ineens Zwarte Piet.

3 De mannen worden straks hulpsinterklazen

Volgens één bron binnen Het Sinterklaasjournaal krijgen we dit seizoen een ontmoeting van meerdere sinterklazen. Het kan zijn dat de mannen zich straks verkleden als sinterklaas om de echte Sinterklaas te helpen. Het is eerder vertoond: in 2014 trok Opa Piet een sinterklaaspak aan om de oude bisschop bij te staan.

Het concept van de hulpsinterklaas werd in 1952 beschreven door Jean Dulieu in zijn boek Paulus de hulpsinterklaas. Sindsdien wordt het idee van de hulpsinterklaas wel ingezet door ouders wier kinderen wankelen in het ware geloof. Bijvoorbeeld als ze een slecht vermomde sinterklaas zien optreden, of meerdere sinterklazen tegelijk waarnemen.