Opgevoed: Mag opa schreeuwen?

Moeder: „Ik ben gescheiden, werk fulltime en doe het ouderschap van mijn kinderen van 10 en 11 grotendeels alleen. Ik vind het fijn dat mijn ouders eens in de veertien dagen een dag willen oppassen. Maar ik vind het wel moeilijk dat mijn vader soms zo kwaad wordt.

„Wat er dan gebeurt: opa (79) vraagt iets aan mijn oudste, die bot reageert, dat vindt opa dan brutaal, en dan schreeuwt hij dat mijn kind respect moet hebben. Of mijn jongste moet van de iPad en dan schreeuwt hij: ‘Oké, is het nu afgelopen?! Klaar ermee!’

„Het is gewoon zijn manier van communiceren, zo heeft hij dat altijd gedaan, hoewel het wel erger wordt naarmate hij ouder wordt. Hij is van de autoritaire generatie: kinderen moeten respect hebben voor ouderen. Hij zegt tegen mijn oudste: ‘Geef me het zout effe’, maar als mijn zoon dat op die manier tegen hém zegt, moet hij er ‘alsjeblieft’ achter zetten. ‘Pap, respect moet wel van twee kanten komen’, zeg ik dan. Maar dan ben ik weer de zeurkous; het is een uit de klei getrokken familie.

„Mijn kinderen vinden dat stom, zeggen: ‘Opa was weer zo bozig vandaag’. Ze zijn niet brutaal maar ze zijn wel mondig en gewend de discussie aan te gaan. Bovendien begint de oudste te puberen.

„Ik weet niet goed hoe ik ermee om moet gaan, hij is ook een toegewijde opa en ik kan hun steun niet missen. Ik zeg tegen de kinderen: ‘Opa en oma zijn oud, doe maar een beetje lief’. Is dat de juiste houding?”

Naam is bij de redactie bekend. Deze rubriek is anoniem, omdat moeilijkheden in de opvoeding gevoelig liggen.

Gelijkheid

Bas Levering: „In Nederland gaan ouders en kinderen tot verbazing van buitenlanders op voet van gelijkheid met elkaar om. We hebben een hekel aan hiërarchische verhoudingen. De oudere generatie die dat niet van huis uit heeft meegekregen, moet nog wel eens aan die hedendaagse mondigheid van kinderen wennen.

„Moeder zou in overweging kunnen nemen haar ouders van de oppastaak te ontheffen. Grootouders worden tegenwoordig tot op hoge leeftijd belast met de zorg voor kleinkinderen, ook als ze daar eigenlijk te kwetsbaar voor worden. Gelukkig hebben haar kinderen inmiddels wel de leeftijd om rekening te houden met hun grootouders. Moeder zou tegen de kinderen kunnen zeggen: ‘Spaar opa en oma maar een beetje. Ze worden ouder, en het wordt ze snel te veel. Wij vinden het hier thuis wél belangrijk om te kunnen discussiëren met elkaar en daar gaan we ook gewoon mee door, maar probeer bij opa en oma maar de wijste te zijn.’

„Tegenover haar vader zou moeder haar mening over schreeuwen evenwel gewoon moeten uiten, met de pragmatische gedachte: ‘Ik krijg in mijn eentje dat autoritaire gedrag de wereld niet uit, maar ik blijf er wel tegen protesteren’.”

Voorbeeldgedrag

Liesbeth Groenhuijsen: „Mensen denken dat opvoeden gaat om regels, maar het belangrijkste is voorbeeldgedrag. Het helpt als kinderen op je willen gaan lijken.

„Als je tot doel hebt kinderen weerbaar en zelfstandig te maken, staat schreeuwen daar haaks op. Schreeuwen heeft met respect niks te maken, dat is een machtsuitoefening. Maar we hebben allemaal lastige trekjes en bij deze opa is dat nu eenmaal schreeuwen. Moeder zou op een rustig moment met de kinderen kunnen bespreken hoe we omgaan met moeilijke eigenschappen van anderen. We doen allemaal wel eens iets wat niet handig is en soms kan het erg lastig zijn dat gedrag te veranderen. Misschien herkennen de kinderen dat bij zichzelf ook? Misschien vergeet de een altijd zijn vieze schoenen binnen uit te trekken, of maakt de ander te veel rommel? Zo kweekt ze niet alleen begrip voor andermans tekortkomingen, maar ook voor die van haar kinderen. Dat kan voor kinderen troostend zijn.

„Ik zou moeder wel aanraden met haar vader te praten: te zeggen: ‘Pap, ik heb mooie herinneringen aan mijn jeugd maar dat schreeuwen deed me altijd verdriet.’ Het is jammer als ze hem al afschrijft.”