Als Amsterdammer woon je misschien naast een bom

Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwamen ruim duizend vliegtuigbommen op Amsterdam terecht. Tussen de tien en vijftien procent daarvan kwam niet tot ontploffing. De gemeente Amsterdam onderzocht waar deze zogenoemde blindgangers mogelijk nog liggen. Via een digitale kaart kunnen Amsterdammers nu kijken of dat in de buurt van hun huis is.

De kaart heeft verschillende ‘lagen’. Daarop is bijvoorbeeld te zien waar bominslagen hebben plaatsgevonden en waar al explosieven geruimd zijn, zoals in stadsdeel Zuid. De kaart is bedoeld voor bedrijven die hei- of graafwerkzaamheden willen uitvoeren zodat zij bij het graven niet per ongeluk op granaten of landmijnen stuiten.

Verwoeste panden

De Amsterdamse stadskrant Het Parool schrijft dat de kaart vorig jaar door een bedrijf voor explosievenopsporing werd aangevuld met informatie over 172 bekende bomincidenten. Door op de kaart te klikken, wordt informatie zichtbaar over het incident. Ook vliegtuigcrashes met aan boord bommen zijn opgenomen in de kaart. Zo is bijvoorbeeld te zien dat in april 1943 bij de Singel en Reguliersdwarsstraat in het centrum van Amsterdam een vliegtuig neerstortte. Explosies van de brandbommen aan boord zorgden voor tientallen verwoeste panden.

Tijdens de Duitse bezetting in de jaren veertig werd Amsterdam weliswaar niet zo zwaar getroffen als Rotterdam, maar de hoofdstad was wel het doelwit van de Britse luchtmacht (RAF) die met selectieve bombardementen de Duitse bezetters uit de stad probeerde te verdrijven. Volgens de gemeente Amsterdam hield de RAF nauwkeurig bij waar bommen wel en niet tot ontploffing kwamen. Die documentatie vormt de basis voor de ‘bommenkaart’ die nu is gepubliceerd.

Geen zorgen

Vooral in stadsdeel Noord zijn opvallend veel krater- en bominslagpuntjes te zien. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stond op die plek een Fokker-vliegtuigfabriek, die het doelwit had moeten zijn van een bombardement. In plaats van de fabriek werden de omliggende huizen fors getroffen.

Amsterdammers die wel in een ‘verdacht’ gebied wonen, hoeven zich volgens de gemeente alsnog weinig zorgen te maken. Uit onderzoek blijkt, zo schrijft de gemeente, dat zelfs als een heipaal exact bovenop een blindganger wordt geslagen, de kans op ontploffing maar twee tot vijf procent is. En zelfs als blindganger daadwerkelijk een gevaar vormt, kan deze vrijwel altijd verwijderd worden door de ruimingsdienst. Volgens de gemeente is dat gelukkig maar eens per tien jaar nodig.

In 2012 werd een bom nabij Schiphol geruimd. Daarvoor werd een deel van de luchthaven tijdelijk afgesloten. Bekijk hier hoe zo’n ontruiming in z’n werk gaat: