#MeToo geeft mensen moed om de consequenties te dragen

Wereldwijd delen vrouwen – maar ook steeds meer mannen – hun eigen ervaringen met seksueel ongewenst gedrag via de hastag #MeToo. De hashtag is overgewaaid uit de Verenigde Staten, waar in de nasleep van het schandaal rond Hollywoodtycoon Harvey Weinstein actrices en andere artiesten een boekje opendeden over de vernederingen en intimidaties die zij te verduren kregen en krijgen van machtige mannen in de filmwereld.

De uitdrukking, die al eerder gebruikt werd door activiste Tarana Burke, werd getweet door actrice Alyssa Milano, die andere vrouwen aanmoedigde hun ervaringen op het gebied van seksuele mishandeling en intimidatie te delen om te laten zien dat dit soort gedrag vaak voorkomt.

Zo veel aandacht

Inmiddels is het gebruik van de hashtag een trend in maar liefst 85 landen. De uitdrukking was op 16 oktober al meer dan 500.000 keer getweet en op Facebook werd de hashtag in de eerste 24 uur al gebruikt in 12 miljoen posts door meer dan 4.7 miljoen mensen. Internationaal gezien heeft deze campagne geleid tot de ondergang van bekende machtige mannen in Hollywood, zoals bovengenoemde Harvey Weinstein, maar ook Kevin Spacy. Ook in ons eigen land hebben bekende (maar ook zeker veel onbekende) Nederlanders melding gedaan van situaties van seksuele intimidatie of aanranding.

Hoe komt het nu dat deze campagne zo veel aandacht krijgt en dat sommige mensen nu pas, jaren later, uitkomen voor de vernederingen en intimidaties die ze verduren kregen? De ervaringen zijn vaak erg persoonlijk en onderzoek laat zien dat mensen die seksueel geïntimideerd zijn zich hiervoor vaak schamen, of schuldig voelen. Ook laat psychologisch onderzoek naar “victim blaming” zien dat slachtoffers van misdaden of onrechtmatige daden vaak deels of zelfs geheel verantwoordelijk worden gehouden voor de schade die hen toegebracht is. Als mensen zich bewust zijn van deze negatieve consequenties, waarom delen slachtoffers de #metoo tweet dan nu zoveel?

Geeft moed

Eén reden waarom mensen dit soort acties nu durven nemen via de #metoo campagne is dat wanneer mensen met wie jij je kunt identificeren en die op jou lijken (bijvoorbeeld vrienden en bekenden op Facebook) zulke persoonlijke informatie durven te delen met iedereen, dit ertoe kan leiden dat jijzelf ook meer bereid bent om je kwetsbaar op te stellen. Het feit dat de mensen om je heen je steunen en hetzelfde hebben meegemaakt, geeft je meer moed om je zelf kwetsbaar op te stellen. Ook is het zo dat hoewel veel slachtoffers van intimidatie zich alleen voelen, ze beter kunnen omgaan met de nadelige gevolgen en hun negatieve gevoelens wanneer ze hun verhaal delen met metgezellen (dit is ook aangetoond in onderzoek naar steungroepen onder kankerpatiënten). De #MeToo campagne is een simpele manier om dit soort ervaringen te delen.

Eerste stap

Een nadeel van de #MeToo campagne is wel dat het veel walging, boosheid en verdriet kan veroorzaken onder mensen. Voor slachtoffers kan het ook leiden tot het openhalen van oude wonden, en tot het herbeleven van de (mis)daden die hen in het verleden aangedaan zijn. Of je het nu eens bent met de campagne of niet, ik denk dat een goede consequentie van de campagne is dat het een eerste stap is in de reductie van seksuele intimidatie op de werkvloer, door slachtoffers en niet slachtoffers bewust te maken van het feit dat het vaker voorkomt dan de meeste mensen denken.

Gert-Jan Lelieveld is universitair docent bij de sectie Sociale en Organisatiepsychologie aan de Universiteit Leiden. De gedragscolumn verschijnt wekelijks en wordt geschreven door sociale wetenschappers.