Waarom krijgen buitenlandse aandeelhouders een cadeautje van 1,4 miljard, terwijl de btw omhoog gaat? De oppositie had in het debat over de regeringsverklaring al snel een gemeenschappelijke schietschijf gevonden: de afschaffing van de dividendbelasting. Een maatregel die in geen enkel verkiezingsprogramma stond en lastenverlichting betekent voor vooral buitenlandse investeerders. De coalitie had de nodige moeite om de vele vragen hierover te beantwoorden. Wat waren nu precies de economische voordelen van deze maatregel? Het CPB kon er „geen empirisch bewijs” voor vinden.
Het afschaffen van de dividendbelasting mag plots het regeerakkoord in zijn gefietst, het idee is niet nieuw. Werkgeverslobby VNO-NCW pleitte ervoor bij informateur Edith Schippers (eind maart). De „substantiële verlaging en uiteindelijk afschaffing van dividendbelasting” past in wat VNO-voorman Hans de Boer zijn „Brexit-pakket” noemt. Het aantrekkelijk maken van Nederland voor investeerders en bedrijven die door de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de EU overwegen weg te trekken. Volgens fiscaal juristen speelt niet alleen de Brexit een rol in de fiscale overwegingen van internationale bedrijven, maar ook het nieuwe Tax Plan van de Amerikaanse president Trump en de verscherpte internationale regels tegen belastingontwijking. Multinationals en investeerders zoeken nu eenmaal het land met de minste fiscale drempels.
De dividendbelasting geldt alleen voor een beperkte groep buitenlandse investeerders die in Nederlandse bedrijven beleggen. Inwoners van Nederland mogen de dividendbelasting van 15 procent verrekenen met andere belastingen. Dat geldt ook voor buitenlandse investeerders uit landen waarmee Nederland belastingverdragen heeft gesloten. Toch hebben alle Nederlandse bedrijven met buitenlandse aandeelhouders belang bij het schrappen van deze fiscale hobbel, die ook veel administratieve rompslomp met zich meebrengt.
Dat blijkt ook uit een vertrouwelijk, maar uitgelekt document van ’s lands grootste multinational: Shell. In een brief getiteld ‘Shell input Verkiezingsprogramma’s’ deed het energieconcern al in april vorig jaar een onomwonden oproep aan politieke partijen: „Schaf de dividendbelasting af.” Want die „werkt marktverstorend en is nadelig voor de concurrentiepositie van Nederland”. Een woordvoerder van Shell wil niet zeggen of deze boodschap is herhaald tijdens de formatie.
De banden tussen het miljardenconcern – met 11.000 banen in Nederland – en het nieuwe kabinet zijn hoe dan ook nauw. Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren bracht al in herinnering dat liefst drie bewindspersonen ooit bij Shell gewerkt hebben. En de architect van Rutte III, informateur Gerrit Zalm, is er al jaren commissaris.