Via de bodyswap van twee pubers praten over Fukushima en de voortschrijdende tijd

‘Maak me alsjeblieft een knappe jongen in Tokio in mijn volgende leven”, schreeuwt het verveelde plattelandsmeisje Mitsuha wanhopig uit. Zij roept dit als het net is gaan schemeren in haar door heuvels omgeven dorp. Vlak voor de uitroep heeft haar juf uitgelegd dat deze avondschemering iets magisch is. De schemering ligt namelijk op de grens tussen dag en nacht, waardoor er altijd iets vreemds kan gebeuren. Dus komt de wens van Mitsuha prompt uit: zij wordt soms wakker in het lichaam van de Tokiose Taki en vice versa. Beiden voelen aan dat er iets niet klopt maar weten niet precies wat er gebeurt.

Het van lichaam wisselen is zowel voor Taki als Mitsuha leerzaam, ze ervaren eigenhandig hoe het is om van een ander geslacht te zijn. Het levert grappige scènes op als Taki ontwaakt in het lichaam van Mitsuha, aan haar borsten voelt en daarbij betrapt wordt door Mitsuha’s zusje.

Lees ook over regisseur Makoto Shinkai

De anime Your Name was een gigantische hit in Japan. Hij is net niet zo goed als de beste Ghibli-films, maar koppelt een fraaie, bijzonder gedetailleerde animatie – vooral van de natuur en de stad – aan een ingenieus, gelaagd verhaal. Dat gaat over man-vrouwverschillen maar de bodyswap-plot is aanleiding voor bespiegelingen over stad versus platteland, leven en dood, en traditie versus moderniteit. Ook komt het multiversum aan de orde, het bestaan van parallelle universa.

Het shintoïstische begrip ‘musubi’ verbindt al deze thema’s en motieven. Musubi behelst zowel het idee van voortschrijdende tijd als de gedachte dat alles met elkaar verbonden is. Musubi wordt in Your Name letterlijk weergegeven via een door Mitsuha’s oma gevlochten haarbandje, dat een belangrijke rol speelt. Oma staat symbool voor het behouden van tradities. Samen met haar kleindochters bezoekt zij een oude schrijn waar een ritueel wordt uitgevoerd met de meisjes in traditionele kimono’s, waarbij ‘kuchikamisake’ wordt gemaakt die bedoeld is om de goden gunstig te stemmen. Dit is een sake waarbij rijst wordt aangelengd met spuug. Al deze spirituele motieven komen terug in de climax van het verhaal, waarbij het plattelandsdorp bedreigd wordt door een komeet.

Je kunt van Your Name op verschillende niveaus genieten. Zo is het gebruik van licht schitterend en is de film spannend: lukt het de zielsverwanten elkaar te ontmoeten? De cruciale vraag of een dreigende ramp kan worden voorkomen slaat terug op de kernramp van Fukushima in 2011. Waarbij Your Name de falende overheid – gesymboliseerd door Mitsuha’s vader, een corrupte, onbetrouwbare burgemeester – expliciet ter sprake brengt.