FC Twente heeft zijn ideale bemoeial gevonden

Gertjan Verbeek, wie anders. Opgegroeid aan de Spartastraat in Enschede, op 500 meter van het Diekman-stadion, waar hij spelers van het grote FC Twente uit de jaren zeventig tot zijn buurmannen rekende. Waar hij als jochie de ballen achter het doel van Piet Schrijvers raapte bij trainingen – en de meeste terugbracht. „Dan is er sprake van een emotionele band”, zei Verbeek maandagochtend bij zijn presentatie als hoofdtrainer van FC Twente.

Nu pas, op 55-jarige leeftijd, vallen de Enschedeër, zij het niet van geboorte, en de Twentse voetbaltrots elkaar in de armen. De paden kruisten vaker, maar steeds als de club hem wilde, kwam het hem niet goed uit. Nu dan toch hoofdtrainer, meteen ook in functie als technisch manager, met een contract tot medio 2019. Met hem is ook Jan de Jonge aan de staf toegevoegd, eerder zijn assistent en ploeggenoot (bij Heerenveen).

FC Twente staat met negen punten na tien duels dertiende in de eredivisie. René Hake, trainer in crisistijd de afgelopen twee jaar, werd deze maand geslachtofferd. Verbeek – in maart vader geworden van dochter Sinne – sluit niet uit dat het zijn laatste trainersklus wordt. Hoewel hij nu nog te graag elke dag op het veld staat, trekt de beleidsmatige kant van een voetbalbedrijf hem steeds meer. Ook in die zin komt de dubbelfunctie in Enschede op een uitgelezen moment voor de trainer in transitie.

Beelden van de persconferentie van Gertjan Verbeek bij RTV Oost:

Onwerkbaar

Hij zegt zelf altijd zo: met Verbeek weet je wat je in huis haalt. De nieuwe coach complimenteerde Jan van Halst, directeur van FC Twente, die het aandurft om met hem de samenwerking aan te gaan. „Dat tekent een sterke persoonlijkheid, dat je sterke persoonlijkheden om je heen duldt.”

Vier jaar nadat hij bij AZ weg moest wegens een onwerkbare relatie met de spelersgroep, keert hij terug in Nederland na klussen bij FC Nürnberg en VfL Bochum. Zijn laatste wedstrijd in Nederland was een 2-1 zege op PSV op 28 september 2013, nu is de koploper uit Eindhoven komende zondag de eerste tegenstander bij Verbeeks terugkeer in de eredivisie.

Ouderwets in de discipline, modern en innovatief in de werkwijze. Belezen en onderricht in sportpsychologie, fysiologie. Afgestudeerd aan het CIOS, permanent hongerig naar kennis. Maar ook onwrikbaar, op het horkerige af. Tierend richting arbitrage – de gang naar Zeist werd vaak gemaakt als conflicten met scheidsrechters een staartje kregen bij de tuchtcommissie van de KNVB.

Passie en beleving zijn wat hij brengt, of wil brengen. „Voetbal is emotie.” Verbeek is het type-Verbeek geworden, dat is anders dan hem een karikatuur van zichzelf noemen. Hij bouwde zijn eigen blokhut in Dalfsen, iets waar hij zichzelf nooit toe in staat had geacht tot hij er op een goede dag maar gewoon aan begon. Dat wil hij bij FC Twente ook injecteren: „Dat geloof dat je meer kan dan je denkt. Dat heb ik zelf meermaals bewezen.”

Hij is – het verhaal van de blokhut doortrekkend – een bouwer. Een aanjager, een opjutter. Wringt alles uit een selectie, tot die selectie niet meer kan of wil. „Ik ben geen trainer die de hele tijd nieuwe spelers vraagt”, zei hij in gesprek met NRC in 2015, toen hij kortstondig met VfL Bochum bovenaan stond in de Tweede Bundesliga, Hij had maar weer eens het krachthonk laten verbouwen, zoals hij dat eerder al – eigenhandig – deed bij Feyenoord en AZ. „Ik ben wel een trainer die met optimale omstandigheden alles uit zijn groep wil halen.”

Als de faciliteiten in orde zijn, hoor je Verbeek niet over dure spelers aantrekken. Gewend als hij is aan presteren in tijden van soberheid, zoals hij deed bij AZ na het faillissement van DSB Bank. Kwartfinale Europa League, bekerwinst, twee keer vierde in de eredivisie. Ook een keer tiende trouwens. Daarna was het op, uitgewerkt. „Ik bemoei me overal mee en dat moet je wel willen in je organisatie”, zei hij daarover. „Bij AZ ging dat op een gegeven moment niet meer, nou dan houdt het op.”

Cultuur bepalen

Verbeek slaagde bij Heracles, Heerenveen en AZ, waar hij mede de clubcultuur kon bepalen en (vaak) een gewillige selectie trof. Hij stuitte bij Feyenoord in 2008-’09 op een groep gearriveerde profs die zijn stijl niet pruimden en zijn arbeidethos niet onderschreven. Zo werd zijn kennismaking met de Nederlandse top een teleurstelling – al werd hij door het Legioen op handen gedragen.

Bij FC Twente is het doel terugkeer naar de subtop, maar eerst maar eens terug in het linkerrijtje. Verbeek laat zich voorstaan op zijn bemoeizucht. Van Halst: „Hij is veeleisend voor zichzelf, voor spelers en voor de hele organisatie.” Van Halst en financieel directeur Erik Velderman dragen de statutaire verantwoordelijkheid, maar het laat zich raden wie van het driemanschap de zwaarste stem heeft in voetbaltechnische aangelegenheden. Verbeek de voetbalbaas? „Het zal gaan op basis van overtuigen, met goede argumenten”, zei Verbeek. Van Halst: „En als één van ons iets niet ziet zitten, gaat het niet door.”

Er is, nog steeds, geen geld bij FC Twente, ruim een jaar nadat de club een dreigend faillissement en licentieontneming overwon. Het ontslag van Hake is een onvoorziene uitgave die zwaar drukt. Het eind vorig jaar nog opengebroken contract met hem wordt „netjes” uitbetaald, zei financieel directeur Velderman. Met Hake, Verbeek en De Jonge worden dus nu eigenlijk drie trainers betaald tot medio 2019. Hoe dat allemaal past in de knellende financiële kaders van de club? „Een aantal andere initatieven kunnen niet doorgaan, zoals vernieuwingen in het stadion. Die schuiven we door”, zei Velderman. Van externe financiering zou geen sprake zijn.