Ook VVD en CU willen sleepwet ondanks referendum

Drie van de vier coalitiepartijen zijn zo overtuigd van de noodzaak van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) dat ze de wet ook willen doorzetten wanneer hij in een referendum wordt afgewezen. In reactie op uitspraken daarover van CDA-leider Sybrand Buma, zeggen ook de VVD en de ChristenUnie dat het referendum wat hen betreft geen invloed zal hebben op de uitvoering van de wet.

In een interview met de Volkskrant zei Buma zaterdag dat het nieuwe kabinet de uitslag van het zogenoemde sleepwetreferendum zal negeren. Omdat het kabinet het raadgevend referendum wil afschaffen, hoeft het de uitslag van dit referendum volgens Buma niet meer te respecteren. „Het is een rest uit het verleden. En ik wil dat die ‘sleepwet’ doorgaat. Hier ga ik de keuze maken dat we dit referendum niet beschouwen als een echt referendum”, aldus Buma.

Lees ook: Buma: kabinet zal referendum over de sleepwet negeren

Ook de VVD zegt in een reactie bij monde van Kamerlid Ockje Tellegen dat „de wet er wat de VVD betreft komt”, omdat deze „pure noodzaak” is. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers benadrukt niet vooruit te willen lopen op een ‘nee’, en eerst het debat te willen aangaan over de wet. Niettemin zegt ook hij dat het belang van de wet te groot is om die door een raadgevend referendum te laten tegenhouden. Wel houdt Segers de mogelijkheid open na een afwijzing de wet nog te kunnen aanpassen.

Eerste twistpunt

Alleen bij coalitiepartner D66 bestaat ongemak over Buma’s uitspraken. Een woordvoerder stelt dat de partij zijn woorden voor kennisgeving aanneemt en het referendum wil afwachten. Maar tegenover Het Financieele Dagblad noemde D66-Kamerlid Kees Verhoeven de uitspraken van Buma zaterdag „onverstandig”. Twee dagen nadat Rutte III werd beëdigd, lijkt daarmee een eerste twistpunt geboren. De nieuwe coalitie heeft een minimale meerderheid van 76 zetels en dus kan iedere afwijkende stem doorslaggevend zijn. Bij behandeling van de ‘sleepwet’ stemde D66 eerder tegen.

Lees ook: Kloppen onze doembeelden over de ‘sleepwet’ wel?

Buma’s uitspraken leidden dit weekend tot verontwaardiging op sociale media en bij politici. Volgens oppositiepartijen schoffeert de CDA-leider met zijn opstelling de kiezer. GroenLinks wil van premier Mark Rutte opheldering over of er binnen de coalitiefracties afspraken zijn gemaakt over de positie ten aanzien van het aankomend referendum. Volgers Segers is dat niet zo. De SP wil snel een debat over de kwestie. PVV-leider Geert Wilders categoriseerde de uitspraken van Buma op Twitter als „de schaamte voorbij”.

Buma zei zaterdag niet voor de andere partijen te spreken, maar ook dat zijn standpunt „geen verrassing kan zijn”. Niettemin wijkt zijn opstelling af van die bij het vorige raadgevend referendum. Het CDA is weliswaar altijd een tegenstander geweest van het referendum, maar Buma benadrukte rond het Oekraïnereferendum, gehouden in april vorig jaar, steevast dat het kabinet de uitslag daarvan zou moeten respecteren. „Doe je dat niet, dan oogst je nog meer verlies van vertrouwen in de politiek en nog meer cynisme tegenover Den Haag en Brussel”, aldus Buma eind 2016.