Slag om IS-hoofdstad Raqqa nadert einde

Honderden strijders van Islamitische Staat hebben zondag het Syrische Raqqa mogen verlaten in het kader van een lokaal akkoord om de burgerbevolking te sparen. Dat zeggen woordvoerders van de Syrian Democratic Forces – de voornamelijk Koerdische strijders die met Amerikaanse steun tegen IS in Syrië vechten – tegen de persagentschappen.

Raqqa gold sinds 2014 als de hoofdstad van het kalifaat. Maar op dit moment controleert IS nog maar een heel klein deel van de stad: het voornaamste ziekenhuis en een voetbalstadion, waar naar verluidt burgers worden gegijzeld en ingezet als menselijk schild. In Raqqa zouden zich nog hooguit enkele honderden IS-strijders bevinden.

Actiegroep Raqqa is Being Slaughtered Silently brengt met gevaar voor eigen leven nieuws uit het IS-gebied. Twee activisten vertellen over hun werk en de documentaire ‘City of Ghosts’

Veilige aftocht

Om een bloedige eindstrijd zoals in het Iraakse Mosul te voorkomen, hebben lokale stamhoofden een deal bedisseld waarbij IS-strijders die zich overgeven, samen met hun families, ongehinderd mogen vertrekken.

Dit soort deals, waarbij de vijand een veilige aftocht krijgen om een herovering te vergemakkelijken, is een beproefde tactiek van het Syrische regime. Maar het is een probleem wanneer het gaat om een offensief dat de officiële steun van de Verenigde Staten heeft.

In augustus maakte Washington zich nog boos toen het Libanese leger en de Libanese shi’itische militie Hezbollah een veilige aftocht boden aan een groep IS-strijders in het Libanees-Syrische grensgebied. Amerikaanse vliegtuigen bestookten het konvooi terwijl dat zijn weg zocht door Syrië.

Volgens de woordvoerder van de anti-IS-coalitie is de officiële positie dat IS-strijders zich onvoorwaardelijk moeten overgeven. Het lokale akkoord, aldus kolonel Ryan Dillon zaterdag in een perscommuniqué, is bedoeld om „burgerslachtoffers te minimaliseren”. Buitenlandse IS-strijders zouden evenwel van die overeenkomst zijn uitgesloten.

Op zondag zei een woordvoerder van het plaatselijke bestuur van Raqqa echter tegen Reuters en AFP dat zich onder 275 IS’ers in het konvooi wel degelijk ook een aantal buitenlanders bevonden. Zij zouden ook burgers hebben meegenomen als menselijk schild.

Onduidelijk is wat de bestemming is van de IS-strijders die Raqqa verlaten: het gebied dat de groep in Syrië controleert, is danig geslonken. Afgelopen weekend nog claimde het Syrische regime de herovering van het stadje Mayadeen op de rivier de Eufraat.

Lees ook het nieuwsbericht: Honderd IS-strijders geven zich over in Raqqa

Olierijke regio

Naar verluidt zijn veel IS-kopstukken gevlucht van Raqqa naar Mayadeen. Zij zouden nu verder zijn gevlucht naar Bukamal, een stadje pal op de grens tussen Syrië en Irak. De val van Mayadeen betekent ook dat de IS-strijders in de stad Deir Ezzour hun bevoorradingsroute kwijt zijn. Het Syrische regime begon in september een groot offensief tegen IS in de olierijke regio Deir Ezzour.

Dat het kalifaat militair gesproken op zijn laatste benen loopt, blijkt ook uit het steeds groter aantal strijders dat zich overgeeft. Gedurende lange tijd gaven de IS-strijders de voorkeur aan een martelaarsdood. Zowel in Irak als in Syrië geven zij zich nu met honderden tegelijk over.

Toen Iraakse regeringstroepen eerder deze maand Hawija, het laatste IS-bastion in Irak, heroverden op IS, gaven zo’n duizend strijders zich over aan de Koerdische strijdkrachten.

Volgens een verslaggever van The New York Times ter plaatse hadden ze daartoe het bevel gekregen van hun leiders. Ze moesten naar de Koerden vluchten in plaats van naar het Iraakse leger of de Iraakse shi’itische milities om hun overlevingskans te vergroten. „Het is nu ieder voor zich”, zou de IS-leider in Hawija hebben gezegd.