Reiziger kan straks boek lenen op Centraal Station

In wat nu nog een opslagruimte is van de Stationshuiskamer komt vanaf 1 november een bibliotheek. Op vijftig vierkante meter kunnen bezoekers e-books downloaden, digitaal kranten en tijdschriften lezen, data-bestanden raadplegen en muziek luisteren. Daarnaast zijn zo’n duizend papieren boeken te leen. De bibliotheek 2.0 is een proef voor twee jaar.

Het idee komt van ProBiblio, een organisatie die bibliotheken in Noord- en Zuid-Holland ondersteunt met advies en diensten. In 2011 ging in Haarlem de eerste Bibliotheek op het station open. Die werd opgezet vanuit de gedachte dat treinforenzen graag lezen, maar weinig tijd hebben om naar de bibliotheek te gaan.

Anders dan in Haarlem bevindt de Rotterdamse stationsbibliotheek zich buiten de poortjes, zodat bezoekers niet extra hoeven in- en uitchecken. Rotterdam wil, naast de reiziger, ook nadrukkelijk de buurtbewoner naar de nieuwe bibliotheek lokken. Theo Kemperman, directeur van de Bibliotheek Rotterdam, waar de vestiging op het station straks onder valt: „Wij zien de bibliotheek als een ontmoetingsplek. In onze zestien vestigingen bieden we elk jaar talloze culturele en educatieve activiteiten aan. De klassieke functie van louter uitleenplek is achterhaald. Het gaat in de eerste plaats om ontmoeting, ontdekking en ontwikkeling. Ontspannen een kop koffie drinken kan natuurlijk ook.”

Dat laatste is met de Stationshuiskamer binnen handbereik geen probleem. De medewerkers van die horeca-voorziening zullen tevens een oogje in het zeil houden, want de bibliotheek 2.0 draait grotendeels op zelfservice. Alleen op spitsuren – maandagochtend, woensdagmiddag en vrijdagavond – is er een bibliotheekmedewerker aanwezig. De nieuwe vestiging is zeven dagen per week open.

Bibliotheek Rotterdam hoopt dankzij de nieuwe loot aan de stam dit jaar zo’n 360 extra leden te kunnen inschrijven. Daarnaast zullen in 2017 naar verwachting zo’n 220 leden van bestaande vestigingen de stationsbibliotheek bezoeken. In totaal wordt gerekend op ruim 14.000 bezoeken per jaar. De investeringskosten bedragen 120.000 euro, de jaarlijkse exploitatielasten 25.000 euro.

ProBiblio, dat voor de proef van twee jaar 114.000 euro (provinciale) subsidie verleent, kwam met dit Rotterdamse initiatief als geroepen. Kemperman: „Het beleid van onze bibliotheek is: ondanks gelijkblijvend budget zichtbaarder zijn in de stad. Dat is alleen mogelijk door voordelig samen te werken met partners, zoals in dit geval de Stationshuiskamer. Het mooiste zou zijn als bezoekers de Stationshuiskamer en de bibliotheek als één organisch geheel gaan zien.”

Het ‘zichtbaarheidsbeleid’ moet ertoe leiden dat het aantal Rotterdamse bibliotheekvestigingen gaat groeien van 16 nu tot 21 in 2020. Dat zijn er vijf minder dan in 2011, toen de gemeente een ingrijpende bezuinigingsoperatie inzette. Had de bibliotheek het roer niet omgegooid door bijvoorbeeld samen met andere partners panden te huren, dan zouden er door de bezuinigingen slechts zes vestigingen zijn overgebleven.

In Haarlem is de proef van twee jaar meer dan geslaagd, vindt ProBiblio-medewerker Dick van Tol. „Er zijn 1.200 leden bijgekomen en het aantal uitleningen bedraagt jaarlijks 16.000 op 60.000 bezoekers.” Van Rotterdam hoopt hij te leren hoe de digitale dienstverlening naar een hoger plan kan. „Digitalisering is nu nog meer een topic dan zes jaar geleden, toen we in Haarlem startten. We kunnen met de Rotterdamse kennis misschien ons voordeel doen in de plannen voor drie andere stationsbibliotheken in Noord- en Zuid-Holland.”

Uiteindelijk wil ProBiblio in samenspraak met zusterorganisaties in de andere provincies een netwerk van stationsbibliotheken oprichten door het hele land.

De Rotterdamse wethouder Pex Langenberg (Cultuur, D66), die de stationsbibliotheek zal openen, hoopt van ganser harte dat het netwerk snel tot stand zal komen. „Op die manier kunnen reizigers hun geleende boeken terugbrengen op het station dat hun het beste uitkomt.”