Wildplasboete voor vrouw met hoge nood raakt snaar

Socioloog Cas Wouters werd in 1996 uitgenodigd als spreker op een conferentie in Edinburgh. De zaal zat vol met rechters, advocaten en criminologen. Zijn slotopmerking na een betoog over stijgende criminaliteit bij vrouwen luidde: „We zullen in de toekomst ook zien dat vrouwen gaan wildplassen.”

Daarop bleef het oorverdovend stil, zegt Wouters nu. „Ik zag verbaasde gezichten. Iemand vroeg of ik het echt meende, of dat ik de opmerking bedoeld had om te choqueren.”

Wouters volgde dan ook „met veel interesse” de rechtszaak over wildplassen die afgelopen weken landelijke aandacht trok. De 23-jarige Geerte Piening had zich na een stapnacht in Amsterdam verscholen achter een betonblok en vriendinnen, nadat ze naar eigen zeggen geen wc had kunnen vinden. In haar bezwaarbrief tegen de boete voerde ze aan dat er destijds in het centrum 35 openbare mannenurinoirs waren en één voor vrouwen. De rechter verlaagde de boete tot 90 euro plus 7 euro administratiekosten omdat het lang had geduurd voor de zaak was voorgekomen. Hij opperde dat zij ook in een mannenurinoir had kunnen plassen.

Dat was olie op het vuur. Het evenement ‘Urinoirplassen voor vrouwen’ – bij de plaats waar Piening haar delict beging – moest worden afgelast wegens al te grote interesse. „Op de beoogde locatie is echt geen plek voor duizend vrouwen en 7.500 belangstellenden”, aldus de organisatie op Facebook. In tv-programma De Wereld Draait Door liet een medestander maandag zien hoe ingewikkeld het is om via een zogenoemde plastuit te plassen. Een commentaar van de Volkskrant schaarde zich achter Piening, al vond de krant het „wellicht wat ver gaan” om te spreken van het proces van de eeuw. In dezelfde krant riep een lezer op tot een „standbeeld voor de plassende heldin”. Zelfs de Britse omroep BBC en het Duitse weekblad Der Spiegel schonken aandacht aan de zaak. In Amsterdam zijn inmiddels raadsvragen gesteld over de kwestie door de SP.

Waarom raakt dit kleine, gewoon strafbare vergrijp een snaar?

Volgens Hogenood, een app met een kaart over het aanbod van wc’s, zijn van de 565 openbare toiletten in Nederland er 204 alleen toegankelijk voor mannen en 361 voor beide geslachten.

De verhouding in het centrum van Amsterdam – 45 toiletten voor mannen, 4 voor vrouwen – is scheef. Volgens een woordvoerder van wethouder Abdeluheb Choho (openbare ruimte, D66) is dat „historisch zo gegroeid”. De eigenlijke plaskrul met onderdoorzicht – „voor de politie, om te controleren of er geen onwelvoeglijke handelingen plaatsvonden” – stamt uit 1880, blijkt uit het stadsarchief. Het ontwerp van de huidige ijzeren plaskrul is van 1915, toen vrouwen nog geen stemrecht hadden. Vrouwvriendelijker openbare wc’s zijn in het verleden gesloten omdat het homo-ontmoetingsplaatsen werden of omdat er drugs werd gebruikt, zegt de woordvoerder.

Amsterdam heeft veel openbare toiletten, vergeleken met andere gemeenten. In studentenstad Leiden staat er welgeteld één – voor mannen en vrouwen. Gemeenten zijn niet verplicht te voorzien in openbare wc’s.

Genderdebat

Socioloog Wouters deed zijn voorspelling over de wildplassende vrouw op grond van de trend dat wat zich ooit vooral in privékringen had afgespeeld – eten, alcohol drinken en vrouwen die werken – met steeds minder gêne werd verplaatst naar het openbare leven. Hij verbaast zich niet over de ontstane ophef. „Het raakt de kern van een belangrijk verschil tussen mannen en vrouwen”, zegt hij. „Zoiets werd tot voor kort gewoon gevonden, maar door zo’n zaak kan de opinie erover binnen een paar dagen veranderen.”

Volgens Wouters speelde iets vergelijkbaars toen een Brusselse vrouw mannelijke belagers op straat filmde en deze video viraal ging. „Zoiets leidt uiteindelijk tot een intimidatieverbod in Amsterdam op grond waarvan het denigrerend naroepen van bijvoorbeeld vrouwen en homo’s kan worden beboet.”

„Het genderdebat leeft, en deze zaak paste daar goed in”, zegt socioloog Niels Spierings, die onderzoek doet naar gelijkheid en participatie bij de Radboud Universiteit Nijmegen. „Zaken die raken aan man-vrouwverschillen in het dagelijks leven, daar maken mensen zich druk om. De discussie wordt extra gevoed doordat de tegenbeweging duidelijk hoorbaar is in de media. Denk bijvoorbeeld aan vrouwonvriendelijke uitspraken van Thierry Baudet. Dat voedt het maatschappelijk conflict.”