‘Klimaat is niet beter af met diesel’

De weg naar ‘Parijs’ moet in een dieselauto worden afgelegd. Dat vinden autofabrikanten in ieder geval. Om de klimaatdoelstellingen van het Parijs-akkoord te halen, zal een deel van het wagenpark op diesel moeten blijven rijden. Vorige week herhaalde Dieter Zetsche, president van autofabrikantenvereniging ACEA, die boodschap nog eens. Een dieselauto stoot tot 15 tot 20 procent minder CO2 per kilometer uit dan een vergelijkbare benzineauto, zei hij. Dieselauto’s zijn „effectief” om klimaatdoelen te halen.

Dat willen autofabrikanten, die zwaar hebben geïnvesteerd in de ontwikkeling van dieselmotoren, natuurlijk graag vertellen. Hoe langer diesel populair blijft, hoe meer ze aan die investeringen verdienen.

Maar dat klimaatargument klopt niet, stelt Transport & Environment in een onderzoeksrapport dat maandag is gepubliceerd ter gelegenheid van de tweede verjaardag van het dieselschandaal. De groene Brusselse lobbygroep zette de uitstoot van broeikasgas CO2 van personenauto’s op diesel af tegen die van personenauto’s op benzine. Niet per gereden kilometer, maar gemeten op de hele levensduur van een auto. Dat is dus inclusief de productie van brandstof en de motor, plus het feit dat dieselbezitters iets meer rijden, omdat de brandstof in veel Europese landen zoveel goedkoper is.

Het antwoord van die som: een dieselauto stoot in z’n hele leven 3,65 ton CO2 méér uit dan een benzineauto. Het klimaatargument, stelt T&E, klopt niet.

Dubbele standaard

Europa is „een dieseleiland”, schrijft onderzoekster Julia Poliscanova van T&E in het rapport. Op de Europese wegen rijden momenteel 37 miljoen dieselauto’s. Al daalt het aandeel na het dieselschandaal licht, het is nog steeds 50 procent van alle nieuw verkochte auto’s.

De verkoopcijfers zijn zo hoog, omdat in veel Europese landen de accijnzen op diesel heel laag zijn. Ook gelden in Europa twee limieten voor de uitstoot van schadelijke stikstofoxiden. Benzine-auto’s mogen minder NOx per gereden kilometer uitstoten dan dieselauto’s. Dat is logisch: een benzinemotor genereert minder NOx. Maar toch. Als de limieten gelijk waren, schrijft Poliscanova, dan hadden fabrikanten duurdere nabewerkingssystemen in auto’s moeten zetten. Dan was de dieselmotor minder aantrekkelijk geweest.

Dat is niet gebeurd en daarom rijden nu buitenproportioneel veel dieselauto’s rond in Europa. Met schade aan het lichaam tot gevolg. Het Europees Milieuagentschap berekende dat per jaar 75.000 mensen voortijdig doodgaan door stikstofoxiden, vooral geleverd door dieselmotoren.

De industrie begint zelf ook al een beetje te twijfelen aan de stelling dat een dieselauto beter is voor het klimaat. ACEA stelde in 2004 nog dat diesel 25 procent minder CO2 per kilometer uitstoot dan benzine. In de campagne uit 2015 was dat al gedaald tot 15 procent. Fabrikant Volkswagen maakt voor de Golf VII al helemaal geen verschil meer tussen een versie met een dieselmotor en met een benzinemotor. Beide stoten volgens de folder 114 milligram CO2 per gereden kilometer uit.

„Het verschil in CO2-uitstoot tussen dieselauto’s en benzineauto’s is inderdaad kleiner geworden”, zegt ook Floris Liebrand, woordvoerder van de RAI Vereniging, de Nederlandse autobranchevereniging. „Dat komt doordat dieselauto’s schoner worden. En dat kost meer brandstof. Maar dat we dieselauto’s nodig hebben om de doelstellingen van Parijs te halen, daar blijven we bij.”

Rebound-effect

Voor het onderzoek berekende Julia Poliscanova van T&E vier zaken, waarbij ze zich baseerde op bestaande studies van onder meer het Europese onderzoeksinstituut JRC en universiteiten.

Eén, zegt ze aan de telefoon, is de brandstof. „In de raffinaderij kost het maken van diesel meer energie dan het maken van benzine. Twee: in diesel zit standaard biodiesel gemengd. „Palmolie, koolzaadolie, soja. Dat produceert veel CO2.” Drie: „Het fabriceren van een zware, complexe dieselmotor kost meer energie, dus meer CO2. „Drie tot vijf procent.” En vier: mensen rijden meer kilometers met een dieselauto.

Hier wil Poliscanova een kanttekening bij maken. „We hebben alleen gekeken naar het ‘rebound effect’. Dat is dat je iets vaker de auto pakt omdat diesel toch veel goedkoper is.” Het feit dat in dieselauto’s veel meer kilometers worden gereden, omdat zakelijke rijders ze graag rijden, telt het rapport niet mee. „Die kilometers zouden ook in een benzineauto gereden worden.”

Lees ook: De liefde voor Diesel gaat ver in Duitsland

De diesel als goed alternatief voor het klimaat is „een enorm pr-ding”, zegt Poliscanova. „Benzineauto’s en hybride auto’s zijn gewoon beter. Die zijn zuiniger én schoner.”

En busjes en vrachtwagens dan? Dieselmotoren zijn nog steeds krachtiger dan benzinemotoren. Het rapport gaat over personenwagens, zegt Poliscanova. „Wie heeft in de stad dat vermogen nou echt nodig?”

Voor zwaarder transport kan ze zich wel voorstellen dat diesel soms nodig is. „Maar ook daar bestaan steeds meer alternatieven voor. We moeten er gewoon vanaf.”

Graphic Studio NRC