PSV-Feyenoord: theater van verval en opleving

Het was een theater van misverstanden, van kortsluitingen, van inschattingsfouten, van verwondering. Van groot verval en tegelijkertijd van de opleving.

De 1-0 zege van PSV op Feyenoord op een zondagnamiddag in september was samen met de 4-3 van drie jaar terug een van de merkwaardigste in tijden tussen de twee clubs. Na negentig minuten bekroop je het gevoel dat je getuige was geweest van twee wedstrijden ineen, voor de prijs van één.

Er gaat zoveel mis in zo’n topduel, maar tegelijkertijd zijn er zoveel lichtpuntjes. Het is de vraag waar je moet beginnen. Terwijl Feyenoord passief opereert, toont PSV zich oppermachtig – en andersom. Twee helften was het bij beide ploegen – toch goed voor de laatste drie landstitels in de laatste drie seizoenen – een bont geheel van onvermogen, van gebrek aan lef, van onrust. Van diverse spelers die wel snel willen opereren, maar er niet naar kunnen handelen.

Stupide actie

Twee wedstrijden dus; één voor de rode kaart van Steven Berghuis kort voor rust, en één erna. Eerst krijgt de Feyenoord-aanvaller geel voor een botsing met spits Luuk de Jong, die naar het ziekenhuis moet worden vervoerd met een ribblessure en daar ’s nachts zou blijven ter observatie.

Stupide is de actie van Berghuis, toch een van de sierlijkste van het stel, kort voor rust: hij grijpt de linkerarm van Jorrit Hendrix even vast, rond de middenlijn. Totaal onnodig. Exit Berghuis.

PSV leidt dan al. Publiek druppelt nog binnen als Jürgen Locadia in de ruimte op links zwemt, Feyenoord-back Kevin Diks is even verderop ondergedompeld, en een perfecte voorzet aflevert op Gastón Pereiro die fraai binnen volleyt.

Opnieuw een Feyenoord-start met de handrem nog strak aangetrokken, deze tegengoal na 1 minuut en 52 seconden, waar het woensdag tegen Manchester City na 1 minuut en 36 seconden was.

Zwakke plek

Het is een soms vervelend, fysiek gevecht in de eerste helft. Met PSV dat redelijk tot aardig inspireert en Feyenoord afbluft, en met name via de zijkanten voor gevaar zorgt. Locadia ramt op de paal, Jens Toornstra vuurt een vrije trap op de kruising – het had zomaar 3-1 kunnen staan bij rust. Er zit in die fase weer leven in PSV, na de schijnvertoning vorige week tegen Heerenveen.

PSV zoekt en vindt de zwakke plek van Feyenoord, in de persoon van Fiorentina-huurling Diks. Je ziet aanvoerder Karim El Ahmadi wenken na de goal: jij had Locadia moeten opvangen. Maar grootste achilleshiel van dit Feyenoord is op dit moment de spitspositie door het ontbreken van de Deense topschutter Nicolai Jørgensen, die nog zeker twee weken is uitgeschakeld.

Had Feyenoord Dirk Kuijt nog maar achter de hand, denk je soms bij het aanschouwen van Kramer. Dit Feyenoord verdient beter. Kramer is onzichtbaar, onbenaderbaar en bovenal ongevaarlijk. Het is opmerkelijk dat de leiding van Feyenoord deze zomer niet heeft doorgeselecteerd op de positie van reservespits. Het moet na twee seizoenen Kramer intern bekend zijn dat hij de kwaliteiten mist als back-up van Jørgensen.

Had Feyenoord Dirk Kuijt nog maar achter de hand, denk je soms bij het aanschouwen van Kramer

Het geeft te denken: twee topclubs waarbij de belangrijkste positie, die van spits, een groot deel van het duel wordt ingevuld door Sam Lammers (PSV’s jeugdspeler) en Kramer. Uit nood, weliswaar.

In de rust blijft Kramer achter, middenvelder Sofyan Amrabat komt. En als bij toverslag gaat Feyenoord voetballen. En krijgt drie enorme kansen via Eric Botteghin (kopbal), zwervende spits Jean-Paul Boëtius (mooi krullend schot) en Toornstra (ramt voor open doel over). Doelman Jeroen Zoet redt twee keer fenomenaal.

Omgekeerde wereld

Feyenoord is met een man minder, en zonder Kramer, een betere ploeg. Website Tussen de Linies analyseert dat het aantal doelpogingen vóór de rode kaart lager was bij Feyenoord dan na de rode kaart: zes tegen tien. Bij PSV is het precies andersom: twaalf tegen drie.

Het is de omgekeerde wereld, die tweede helft, in alle opzichten. Het lijkt of PSV met tien man speelt, in plaats van andersom. Feyenoord zet hoog druk en domineert, PSV zakt terug. „Ik had niet het gevoel dat wij met tien man speelden”, zegt Feyenoord-coach Giovanni van Bronckhorst.

PSV is apathisch, doet vrijwel niets. Het oogt stuurloos en mist een leider, met Chelsea-huurling Marco van Ginkel als aanvoerder. „Het blijft voor mij een mysterie”, zegt PSV-coach Phillip Cocu. „We hebben het vorige week tegen Heerenveen ook laten zien, dat we met tien man goed op de been blijven. Nu speel je in eigen huis tegen tien man, maar die tweede helft leek eigenlijk nergens op van onze kant.” Hij ziet een gebrek aan „durf”. Bijna alle persoonlijke duels gaan verloren, waar het voor rust andersom was. Elke afvallende bal is voor Feyenoord. Cocu: „Dat blijft iets onbegrijpelijks.”

Mentale processen

Het zijn ongrijpbare, mentale processen. „Als je met tien man komt te staan, is iedereen zich meer bewust van het feit dat je iets extra’s moet doen voor elkaar. De tegenstander zal komen, je moet daar iets tegenover stellen”, zegt Cocu. „Als je diezelfde instelling zou hebben met elf man, zou het onmogelijk moeten zijn dat je in de problemen komt.”

Ach, Cocu heeft een „geweldige zondag”, zegt hij. De tot dit weekend nog ongeslagen concurrent is verslagen, de andere rivaal Ajax verspeelt punten bij ADO. Maar het perspectief is wankel, gebaseerd op die tweede helft.