Rood en verhit na een rit in Apeldoornse leerlingenbus

Kinderen die een uur moeten wachten op de taxibus van of naar school. Busjes die geen plek blijken te hebben voor nóg een kind in een elektrische rolstoel. Klagende chauffeurs. Ouders die vergeefs bellen met het vervoersbedrijf. Leraren die de kinderen dan maar zelf naar huis brengen.

Het vervoer van gehandicapte leerlingen in Apeldoorn en omstreken verloopt al drie weken chaotisch. Aanloopproblemen na de zomervakantie zijn bij leerlingenvervoer overal en altijd gebruikelijk – nieuwe kinderen, nieuwe routes, nieuwe chauffeurs – maar de grootte en duur van de problemen in deze regio zijn buitengewoon. „Meldden zich vorig jaar in de eerste twee schoolweken een vijftigtal ouders met klachten bij onze gemeente, nu waren dat er honderd”, zegt Johan Kruithof (PvdA), als onderwijswethouder verantwoordelijk voor het leerlingenvervoer. „En we zitten nu in week drie, zonder de garantie dat het volgende week is opgelost.”

Negen gemeenten nabij de IJssel – behalve Apeldoorn onder meer Zutphen en Deventer – voeren het leerlingenvervoer sinds dit schooljaar samen uit. Het vervoer kost de gemeenten opgeteld 4 miljoen euro per jaar. Samenwerking moet leiden tot „het efficiënter inzetten van middelen”, aldus Kruithof. De gemeenten hebben samen een vervoerscentrale opgetuigd, PlusOV, die de routes inplant en de taxibedrijven aanstuurt.

Tot dusver pakt dat slecht uit. Sjors – dertien jaar, meervoudig gehandicapt en gebonden aan een rolstoel – werd laatst opgehaald door een taxi zonder plek voor een rolstoel. Rens – elf jaar, meervoudig gehandicapt, niet in staat tot lopen en praten – moet met de taxibus om uiterlijk kwart voor vier thuiskomen, maar was er maandag om vier uur nog niet, en om half vijf evenmin.

De moeder van Rens belde ongerust met PlusOV – „misschien was het wel een ongeluk” – maar kreeg niemand aan de lijn: ze had elf wachtenden voor zich. „Ik was woest”, zegt ze. Om vijf uur kwam de taxibus aan, en was Rens niet zijn vrolijke zelf, maar rood en verhit na twee uur vol onderling geklier in een bus.

Sommige leerlingen raken in de war als de taxibus niet komt opdagen

Sommige leerlingen – vaak zowel lichamelijk als geestelijk beperkt – raken in de war als de taxibus niet komt opdagen, zegt Frank Spiegelenberg, directeur van Het Kroonpad, een Apeldoornse school voor speciaal onderwijs. „Ik zag kinderen huilend de school binnenlopen omdat ze om half tien aankwamen in plaats van half negen.” Spiegelenberg kent twee leerlingen met autisme die thuis blijven: hun ouders willen hen niet blootstellen aan zoveel onzekerheid. De leerplichtambtenaar is op de hoogte van deze noodgreep.

Anneke Huiskamp, tien jaar directeur van de Daniël de Brouwerschool, die in Wilp onderwijs biedt aan zeer moeilijk lerende kinderen, zegt deze toestanden „nooit eerder te hebben meegemaakt”. Een leerling van negen vroeg haar deze week: „Komt morgen de bus dan wel?” „De grote mensen doen hun best”, antwoordde Huiskamp.

Achterstand

PlusOV moet sinds dit schooljaar in één klap het vervoer regelen voor bijna 1.400 leerlingen in een grote regio. Is dat een oorzaak van de problemen? Nee, zegt directeur Andreas Noordam. „Ik heb goede planners, die bekend zijn met de doelgroep.” Wel problematisch is dit, zegt Noordam: de routes – van huis naar school of naar de dagbesteding – zijn gemaakt op basis van gegevens die bij nader inzien vaak niet klopten. „Dan hoorden we van gemeente of school dat een adres of een begintijd van de school intussen was veranderd. Dan moet zo’n routeschema worden aangepast.” Het grote aantal „mutatieaanvragen” heeft PlusOV overvallen, aldus Noordam. Waarom zoveel gegevens niet klopten, kan hij niet zeggen. Wat hij wel weet, is dat PlusOV per ongeluk aanvragen over het hoofd heeft gezien, voor vervoer van jongeren naar hun stageplek bijvoorbeeld. Ook heeft de organisatie een achterstand opgelopen bij het verwerken van nieuwe vervoersaanvragen. Aan het eind van deze week moeten „veel problemen” opgelost zijn, zegt Noordam.

Een extern bureau gaat de werkprocessen van PlusOV doorlichten, zegt wethouder Kruithof. Saillant is dat Apeldoorn als enige gemeente vorig schooljaar ook al het leerlingenvervoer via PlusOV regelde, en toen ook met tegenvallend resultaat. Volgens de wethouder ligt dat niet aan de ingewikkelder organisatie – met PlusOV als coördinator van de taxi’s. Er is sprake van „inschattingsfouten” en een „ondermaatse voorbereiding”, zegt hij. „Vorig jaar was het een incident, en nu ook, daar ben ik van overtuigd. Maar het is wel een incident van grote omvang.”