Revolte tegen de spoilercultuur is onterecht

Iedereen die televisieseries kijkt kent het: spoilers. Voordat je tijd hebt om de nieuwe aflevering van Game of Thrones te zien zijn alle plotwendingen al op sociale media voorbijgekomen of door vrienden of collega’s verklapt. Heel vervelend als je van een serie wilt genieten zoals die bedoeld is, met verrassingselementen die ook daadwerkelijk verrassen.

De revolte tegen de spoilercultuur is onterecht

Toch is er ook kritiek op de spoilercultuur. Maar is het wel zo erg om de plot prijs te geven? Onlangs kopte Vice.com: „Laten we stoppen met die domme angst voor spoilers”.

Spoilers zouden het gesprek en discussie over televisieseries in de weg staan. Anderen gaan verder en beweren dat de angst voor spoilers televisieprogramma’s reduceert tot goedkoop vermaak. De fixatie op plotwendingen zou ervoor zorgen dat andere aspecten aan verhalenvertellen, zoals sfeer en karakterontwikkeling, op de tweede plaats komen te staan. Deze revolte tegen de spoilercultuur is onterecht. De plot centraal stellen leidt bovendien tot betere verhalen.

Om het belang van spoileralerts en verrassingselementen te begrijpen, kunnen we terecht bij Aristoteles. Al ver voor onze jaartelling vroeg hij zich al af wat een goede plot is. Hij onderzocht het succes van de Griekse tragedie en kwam tot een aantal eisen waar een goede plot aan voldoet. Eén van deze eisen is dat alles in dienst moet staan van de verhaallijn.

Dat betekent niet dat bijvoorbeeld karakterontwikkeling irrelevant is, maar deze moet wel de samenhang van het verhaal bevorderen. Iedere scène moet een functie hebben.

Aristoteles zegt dat een goed verhaal een goede samenhang moet hebben, juist omdat het echte leven dit niet heeft. Een verhaal is boeiend, omdat het aspecten van de werkelijkheid blootlegt door deze structuur te geven die het leven niet bezit. Het echte leven heeft geen plot.

Voorspelbaarheid

Lang overheerste de voorspelbaarheid in verhalen. Bij avonturenverhalen is dit bij uitstek het geval. Een onbeduidende jongen is uitverkoren om de wereld te redden. Onder leiding van een mentorfiguur reist hij af naar een vreemde wereld. Hij overwint tegenslagen en verslaat het kwaad. We weten van tevoren dat het de held gaat lukken. Het fijne van deze verhalen is dat ze ons het gevoel geven dat we voorbestemd zijn voor iets, en we al onze tegenslagen kunnen overwinnen.

Tegenwoordig leven we in de gouden eeuw van de televisieseries waarin deze conventies minder overheersend zijn. Game of Thrones wordt juist geroemd omdat het breekt met voorspelbare verhaalstructuren. We kunnen er niet van uitgaan dat de held het overleeft, want helden vallen met bosjes.

Dat is geen goedkope truc om kijkers te verrassen, maar raakt aan iets wezenlijk menselijks. Deze series weerspiegelen de werkelijkheid van onze levens. Onze levensverhalen zijn ook niet vooraf geschreven. „Van het concert des levens krijgt niemand een program”, zo luidt immers het gezegde. Het program is nog niet geschreven.

Verrassing is geen plat vermaak, maar laat ons iets wezenlijks zien over hoe mensenlevens – en levensverhalen – in elkaar zitten. Willen we dit aspect behouden, dan is het noodzakelijk om spoilervrij te blijven.