Let op die schroeven in je mond

Ruim anderhalf miljoen Nederlanders hebben een implantaat in hun mond. En de verwachting is dat tandartsen in de komende jaren de gebitten van zo’n 100.000 tot 150.000 nieuwe patiënten van zulke kunstwortels zullen voorzien. Dat lijkt slim: kronen, bruggen en kunstgebitten die op dit stevig in het kaakbot verankerde fundament geplaatst worden, laten zelden los. Maar in een pas verschenen handboek voor tandartsen waarschuwt de Amsterdamse tandarts Gordon van der Avoort dat Nederlanders vaak slecht voor hun implantaten zorgen – en die verwaarlozing kan ernstige gevolgen hebben.

Maar liefst 43 procent van de implantaatdragers kampt volgens Van der Avoort met een min of meer ernstige bacteriële tandvleesontsteking, zogeheten perimucositis. Veel schadelijker is peri-implantitis, een ontsteking waarbij ook het kaakbot om het implantaat ernstig kan worden aangetast. Bijna een kwart van de mensen met implantaten in hun gebit heeft deze lastig te genezen infectie. Het risico is groot dat het implantaat met de daarop vaak dure tandheelkundige constructies hierdoor verloren gaat. De kosten van een implantaat plus een kroon bedragen bijvoorbeeld gemiddeld zo’n 2.400 euro.

Chronische ontstekingen in de mond kunnen bovendien ernstiger gezondheidsproblemen veroorzaken. Van het nauw gerelateerde parodontitis, waarbij vaak sprake is van een slechte doorbloeding van het tandvlees, is bekend dat het de insulinehuishouding kan verstoren, waardoor diabetes type 2 kan ontstaan. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat parodontitis een effect heeft op het ontstaan van hart- en vaatziekten of de verergering ervan.

Mensen met implantaten in hun mond moeten zeer regelmatig worden gecontroleerd, zegt Van der Avoort, liefst met behulp van röntgenfoto’s en daarnaast door mondonderzoek. In de praktijk laten de meeste mensen het erbij zitten en melden ze zich pas bij de tandarts als zij klachten krijgen.

Daarbij krijgen tandartsen steeds vaker te maken met zogenaamde ‘implantaattoeristen’. Dat zijn patiënten die om financiële redenen in het buitenland – meestal in Hongarije, Turkije of Thailand – implantaten in hun mond hebben laten plaatsen. Hoeveel Nederlanders zo’n buitenlands implantaat in hun mond dragen, is niet bekend. Maar Nederlandse tandartsen zien zulke mensen, met soms erge klachten, regelmatig in hun praktijken.

De meeste kunstwortels zijn vervaardigd van nagenoeg zuiver titanium of een titaniumlegering. Die worden door het lichaam meestal goed verdragen en hebben een grote breukweerstand. Andere implantatie-materialen zoals keramiek zijn in opkomst.

Maar er bestaat een grote internationale variatie in de circa 2.000 types implantaatsoorten. In het buitenland worden soms inferieure materialen gebruikt en ook de vormgeving verschilt. Daarom is het voor de Nederlandse tandarts vaak onduidelijk welk type implantaat zij moeten vervangen en hoe ze de patiënt precies moeten behandelen.

Tandartsen en patiënten zouden zich vooraf goed moeten beraden of het wel nodig is een implantaat in de kaak te plaatsen. Deze oplossing, die misschien zo makkelijk en duurzaam lijkt, kan soms heel vervelend en duur uitpakken.