Kim Jong-un: ‘Trump, wilt u een totale oorlog?’

Met de zwaarste retoriek die hij tot nu toe voor een ander land gebruikte, heeft de Amerikaanse president Donald Trump dinsdag gedreigd met een vernietigende oorlog. Als Noord-Korea doorgaat met het bedreigen van de VS, zal Trump reageren „met vuur en razernij, en een kracht die de wereld nooit eerder gezien heeft”.

Vooral die laatste formulering, ‘die de wereld nooit gezien heeft’, leidde tot grote verwarring in Washington, waar vooraf niet was gerekend op Trumps harde opmerkingen. Trump leek met zijn woordkeuze te dreigen met een nucleaire oorlog. Democraten én Republikeinen worstelen met de vraag hoe serieus ze die dreigementen moeten nemen.

De Republikeinse senator John McCain zei:

„Grote leiders dreigen alleen als ze klaar zijn om te handelen. Ik weet niet of president Trump klaar is.”

In het verleden trok Trump het nut van nucleaire wapens in twijfel als ze niet gebruikt worden. Bovendien: Trump had het niet over een vergelding na een aanval van Noord-Korea, maar over militaire reactie op „dreigementen” uit Pyongyang. Hij legde de lat dus bijzonder laag.

Lees ook: Eiland Guam is pion in een geopolitiek spel

Preventieve oorlog

In Noord-Korea zijn de woorden in ieder geval zeer serieus genomen. Het land liet weten dat mochten de VS overgaan tot een preventieve oorlog, er een „totale oorlog” zou volgen. Noord-Korea overweegt een aanval op het eiland Guam in de Grote Oceaan, waar de VS een militaire basis hebben.

The Washington Post meldde dinsdag op basis van Amerikaanse inlichtingendiensten dat Noord-Korea een kernkop heeft gemaakt die op raketten kan worden geplaatst. Dat is een grote technologische vooruitgang. Diezelfde dag dreigde Noord-Korea met „strategische maatregelen, inclusief fysieke actie”, als reactie op economische sancties, die de VN-Veiligheidsraad dit weekend had goedgekeurd.

Lees ook: Elf vragen over het geopolitieke drama tussen Noord-Korea en de VS. Welke opties zijn er en hoe staat het er nu precies voor?

Grootste buitenlandse crisis

Noord-Korea is de grootste buitenlandse crisis geworden die president Trump heeft meegemaakt. Hij probeert zich er al improviserend doorheen te slaan. Trump deed zijn uitspraak vanaf zijn vakantieadres in New Jersey, zonder dat betrokken ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie erbij waren. Er is geen Amerikaanse ambassadeur in Zuid-Korea, een sleutelpositie in tijden van crisis.

De kans dat Trump een oorlog begint, wordt door de meeste deskundigen klein geacht. Ondanks de dreigende taal van dinsdag wijkt de regering-Trump niet wezenlijk af van het beleid van zijn voorganger Barack Obama. De regering zoekt internationale steun voor sancties en probeert via stille diplomatie het gevaar uit Noord-Korea in te perken.

De afgelopen tijd komen er bovendien tegenstrijdige signalen uit de VS. Donald Trump dreigde met een ongekende oorlog, maar adviseur Sebastian Gorka noemde Noord-Korea „een Lilliputter-land”, en zei dat leider Kim Jong-un „bluft”. Een week geleden zei minister Rex Tillerson van Buitenlandse Zaken: „We zijn niet uit op het ineenstorten van het regime. We zoeken niet naar een excuus om ons leger ten noorden van de 38e breedtegraad te sturen.” Minister James Mattis van Defensie pleitte voor diplomatieke middelen. Mattis en Tillerson hebben niet gereageerd op Trumps woorden, en het Pentagon lijkt niet opeens met grootschalige militaire voorbereidingen bezig.

Lees ook: De nieuwe Noord-Koreaanse raket komt wel erg ver

Voorkeur voor hyperbool

Het is onwaarschijnlijk dat Trumps woorden een beleidswijziging inhouden. Ze lijken eerder onvoorbereid. De formulering ‘zoals de wereld nooit gezien heeft’ hoeft niet op een kernoorlog te wijzen, maar op Trumps voorkeur voor de hyperbool. Vlak voor zijn dreigement gebruikte hij dezelfde uitdrukking om over de drugscrisis in de VS te praten. Trump zei dat hij de grens met Mexico streng bewaakte „zoals dit land nooit eerder gezien heeft”. Trump kan met een vaste strofe dus per ongeluk met een nucleaire oorlog hebben gedreigd, merkten commentatoren op.

In dat opzicht doen de woorden van Trump hem eerder kwaad dan goed. De dreigende taal van de Amerikaanse president werd in eigen land nauwelijks serieus genomen. Zo maakten de VS Noord-Korea duidelijk dat de woorden van Trump er niet echt toe doen. Dat kan hem opbreken bij een verdere escalatie van de crisis.