Designerbaby? Als het maar geen kunstenaar wordt

Vorige week werd een nieuwe mijlpaal in de gentechnologie bereikt. Maar weten we wel wat we doen? Los van wat er wetenschappelijk wel en (nog) niet kan, hebben we het probleem dat we nog steeds niet goed hebben gedefinieerd wat het verschil is tussen ziektes, stoornissen en afwijkingen. Iedereen is het erover eens dat taaislijmziekte een ziekte is, en het is begrijpelijk om deze ziekte te willen elimineren. Dat geldt echter niet voor afwijkingen als ADHD en autisme. Bij ADHD wordt letterlijk gesproken van een disorder en bij autisme spreekt men van een autismespectrumstoornis.

De in Nederland nog nauwelijks bekende neurodiversiteitsbeweging benadrukt dat een afwijking iets anders is dan een stoornis. Psycholoog Thomas Armstrong wijst erop dat elke neurologische afwijking zowel zwaktes als krachten met zich meebrengt. Van mensen met ADHD is bekend dat zij vaker snel kunnen reageren (handig in noodsituaties), dat zij gebruik kunnen maken van hyperfocus en dat zij goed zijn in creatief denken. Helaas zit er ook een keerzijde aan deze afwijking; mensen met ADHD ervaren vaker concentratieproblemen en sommigen zijn erg druk. Mensen met asperger zijn over het algemeen begaafd, goed in details en zij zien dingen die hun collega’s over het hoofd zien. Daarnaast kunnen zij erg goed focussen. Zijn deze afwijkingen stoornissen? Of een natuurlijke variatie van de genenpoel?

Wat zouden de NASA en de ESA moeten zonder hun aspergers? En de ICT-sector, of bedrijven als Philips? Wat zouden de kunsten, de muziek en de literatuur moeten zonder haar ADHD’ers, zoals Rodin, Scott Fitzgerald, en Leonardo da Vinci? En zonder haar manisch-depressieven, zoals Ernest Hemingway, Tolstoj, Beethoven en Chopin? Ik durf te wedden dat hun kunstwerken en romans niet gemaakt zouden zijn zonder deze afwijkingen. In de populaire Netflix-serie Homeland wordt deze kwestie geïllustreerd door CIA-agente en hoofdrolspeelster Carrie Mathison, die haar meest geniale ingevingen krijgt dankzij en niet ondanks haar manisch-depressiviteit.

Lees ook: Potentieel dodelijke genetische defecten kunnen nu uit menselijk DNA verwijderd worden, schrijft Jesse Veenvliet, maar de Brave New World is nog ver weg.

We betreden het verkeerde pad wanneer we alles wat ons onwelgevallig lijkt wegmanipuleren, omdat we daarmee niet slechts de nadelen van deze afwijkingen elimineren, maar ook de voordelen. Het is net zoiets als het uitroeien van wolven en beren omdat ze kunnen bijten, of het uitroeien van bijen omdat ze zo vervelend kunnen steken. Daarmee gooi je het kind met het badwater weg.

Een maatschappij die nu al haar downers aborteert en straks ook haar kunstenaars en genieën laat verdwijnen, met die maatschappij is iets grondig mis. Beiden lijken op het eerste gezicht nutteloos, maar hebben de samenleving juist veel te bieden.

Lees ook: Genetische afwijkingen in DNA embryo te repareren