‘Bedrijf Chickfriend kocht bewust verboden gif’

Het Nederlandse bedrijf Chickfriend, bloedluisbestrijder bij kippen, kocht bij zijn vaste Belgische leverancier bewust een middel dat volgens bronnen het verboden gif fipronil bevatte. De twee bedrijven zouden het bestrijdingsmiddel op facturen de bedachte naam ‘fypro-rein’ hebben gegeven. Zo’n factuur is in bezit van NRC.

Zowel het Barneveldse Chickfriend als de Belgische leverancier Poultry-Vision van eigenaar Patrick R., is onderwerp van strafrechtelijk onderzoek. Betrokkenen zijn al dagen onbereikbaar voor commentaar. Ook de advocaat van R. reageert niet op verzoeken om contact.

Bloedluis is een hardnekkige mijt bij kippen. Chickfriend bestreed het in volle stallen met een middel dat fipronil bevatte. Het gif kwam zo ook in Nederlandse eieren terecht. Toezichthouder NVWA waarschuwde het publiek deze week om bepaalde eieren niet te eten. Kippen werden geruimd, supermarkten haalden eieren uit de schappen. Nog altijd zijn 138 pluimveebedrijven gesloten. Al deze bedrijven waren klant van Chickfriend.

Lees ook: Boeren waren blij met ‘wondermiddel’ tegen bloedluis bij kippen

3.000 liter besteld

Het gif in de Nederlandse eieren is naar alle waarschijnlijkheid afkomstig uit Roemenië. Uit een factuur van 8 mei 2016 blijkt dat de Belgische handelaar Patrick R. een forse bestelling plaatste bij de firma Farmavet in Boekarest. Hij kocht er 3.000 liter Fiprocid, een product van het Roemeense bedrijf Pasteur. Fiprocid bevat als belangrijk bestanddeel fipronil. Ook deze factuur is in bezit van NRC.

Drie maanden later mailt Patrick R. met vertegenwoordigers van de beide Roemeense bedrijven over een nieuwe, nog grotere bestelling. „Hallo Patrick”, schrijft de commercieel directeur van Farmavet hem op 11 augustus 2016, „we proberen een oplossing te vinden voor fiprocid”. Het middel, dat inmiddels niet meer op de websites van beide Roemeense bedrijven is terug te vinden, lijkt op dat moment al uit de handel te gaan.

Het voorstel van Farmavet is dat de Belgische ondernemer 5.000 liter bestelt. Twee weken later zou Patrick R. nog eens 10.000 liter fiprocid kunnen kopen. De directeur wacht „dringend” op zijn antwoord, „omdat ik de productie moet starten”. Of de bestelling daadwerkelijk heeft plaatsgevonden is niet bekend. Wel werd afgelopen dinsdag volgens Belgische media 6.000 liter fipronil gevonden in een loods die toebehoort aan R., in het Belgische grensdorp Baarle-Hertog.

Patrick R. betaalde de Roemenen tussen de 32 en 43 euro per liter voor de fiprocid. Het is een ander soort tarief dan hijzelf zijn klant Chickfriend rekent voor het eerder genoemde middel met de bedachte naam ‘fypro-rein’. Volgens die factuur betaalt Chickfriend 122,80 euro „per eenheid”.

Chickfriend, van twee jonge ondernemers, maakte in korte tijd naam onder pluimveehouders. Bloedluis is moeilijk te bestrijden en dat het dit jonge bedrijf wel lukte, zorgde voor verbazing en verwondering bij klanten en concurrenten.

‘Andere geur’

Chickfriend bestreed de bloedluis door een middel dat Dega 16 heet in de stallen te spuiten. Concurrerende bedrijven gebruikten vooral producten die Solfac, Elector of Byemite heten. Waar zij bloedluizen amper twee maanden uit de stallen wisten te houden, lukte dat Chickfriend zo’n acht maanden lang. Nu blijkt dat er in hun middel fipronil zat.

Op een etiket van Dega 16 is te lezen dat het middel schadelijk is voor mensen. Het waarschuwt voor onder meer irritatie aan de ogen en huid, en dat het niet ingeademd mag worden. Volgens een boer die de bloedluis in zijn kippenstal door Chickfriend liet bestrijden, droegen de Barneveldse ondernemers huidbeschermende kleding, maar hijzelf mocht zonder bescherming zijn stal in. „Het middel had een andere geur dan andere ongediertebestrijders”, zegt de boer, wiens pluimveehouderij door toezichthouder de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) tot nader order is gesloten.

Lees ook: Hoe herken ik een besmet ei? En negen andere vragen

Het gebruik van giffen als fipronil is verboden in de pluimveesector omdat het via de voedselketen schadelijk kan zijn voor mensen. Wel mag het in kleine hoeveelheden als ingrediënt in kant-en-klare producten gebruikt worden, bijvoorbeeld voor het ontvlooien van huisdieren.

Het Openbaar Ministerie (OM) doet samen met haar Belgische collega’s onderzoek naar ‘het bedrijf dat het middel vermoedelijk heeft toegepast’ en ‘mogelijke leveranciers’. De administratie van Chickfriend is in beslag genomen.