Een toernooi zonder testosteron

Op een parkeerplaats op nog geen tien minuten lopen van het stadion parkeerden ze de auto. Vader en dochter. Hij was vermoedelijk blij dat hij geen parkeergeld hoefde te betalen, aangezien er tegenwoordig nog weinig stadions zijn waar je gratis kan parkeren. Zij, een jaar of tien oud, stapte uit met een zak chips in haar hand en droeg onder haar jas een oranje shirt, net als hij. Hand in hand liepen ze naar stadion Het Kasteel, waar ze het duel tussen de beste voetbalsters van Nederland en Denemarken bijwoonden tussen mensen als zijzelf: vaders en dochters, moeders en zonen.

Dat is wat donderdagavond opviel en dat is ook wat maandagavond weer zal opvallen als de Oranje Leeuwinnen hun laatste groepswedstrijd tegen België spelen. In Tilburg zal wederom blijken dat het EK voetbal voor vrouwen een totaal ander publiek trekt dan een Europees kampioenschap voor mannen. Dit is een EK voor het hele gezin.

23 vrouwen vertegenwoordigen ons land op het EK voetbal. Wie is wie? Dit zijn de Oranje Leeuwinnen.

Totaal anders is ook de man-vrouwverhouding, met een percentage dat volgens betrokkenen rond de 50-50 ligt en dat afwijkt van de grote meerderheid mannen die bij interlands of competitieduels van mannen in het stadion zit. In de eredivisie is 87 procent van de fans man.

De sfeer is vergelijkbaar met die bij sportwedstrijden in Amerika, waar stadionbezoek een familie-uitje is. Voor elk duel vormen kinderen en hun ouders een erehaag als de bus met Leeuwinnen arriveert. Bij de mannelijke internationals gebeurt dat amper nog, doordat hun entree bij grote arena’s nauwelijks ruimte biedt voor een krabbel of knuffel.

Eerste stadionbezoek dochter

Opvallend: groepen mannen zie je dit EK niet. Sterker: dit toernooi lijkt gevrijwaard van testosteron en de incidenten die ermee gepaard kunnen gaan. Geen scheidsrechter is een paria, geen speelster een vijand. Schelden is even vreemd als schreeuwen in een bibliotheek. Al wordt er wel harder gespeeld op het veld. Er vielen inmiddels twee rode kaarten, terwijl er sinds 2009 geen rode kaart was gevallen op een EK. Gemiddeld delen scheidsrechters dit EK bijna drie kaarten per duel uit, op het EK 2013 waren dat er slechts twee.

Tekst loopt door onder de foto’s

Gemener spel heeft op de sfeer geen effect. „Het is een sfeer van The Voice of Holland, het Songfestival, Kinderen voor Kinderen en Guus Meeuwis ineen”, zegt Jeroen Grueter, voetbalcommentator bij de NOS. „Het is vooral gezellig.”

Grueter kent de Nederlandse stadions van binnen en buiten, maar voor zijn dochter was het de eerste voetbalwedstrijd ooit die ze bezocht toen hij haar vorige week meenam naar de openingswedstrijd van het EK. Nederland versloeg Noorwegen en hij zat glunderend op de tribune. „Er gaat niks boven de geboorte van je kind, maar dit was ook fenomenaal. Het was de perfecte manier om haar bekend te maken met misschien wel de belangrijkste plek in mijn leven: het stadion, het voetbal.”

Voetbal voor vrouwen zit in de lift, maar niet overal in Europa. En de emancipatie gaat niet vanzelf.

Over veiligheid geen zorgen: waar duels in de eredivisie soms gepaard gaan met voor kinderen beangstigende vuurwerkknallen en rookbommen, is de sfeer dit EK haast voorbeeldig. In de stadions staan amper stewards. Wel vrijwilligers die bezoekers de weg wijzen. Strenger is de beveiliging buiten, waar de politie waakt, zonder de ME. Vooraf werd er bericht over een mogelijke aanslag, maar hoewel de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid benadrukte dat daar geen concrete dreiging voor was, zijn er extra maatregelen genomen. Tassen worden gecontroleerd, wegen rond stadions en fanzones werd in sommige speelsteden voor verkeer afgesloten.

Tekst loopt door onder de foto’s

Het zijn nauwelijks zichtbare maatregelen die niks afdoen aan de laagdrempeligheid. Dat was ook de troef bij het verkopen van kaarten. De KNVB en het marketingbureau dat de EK-campagne lanceerde richtten zich daarbij vooral op kinderen. „Dit toernooi komt dicht bij de puurheid van het voetbal zoals we die allemaal kennen”, zegt KNVB-bestuurder en toernooidirecteur Bert van Oostveen. „Het is niet alleen voor de happy few. Alles is aanraakbaar, dat is het mooie aan dit toernooi.”

De doelgroep is anders, zegt evenementmanager Suzanne Amijs, die betrokken was bij campagnes rond de kaartverkoop. „We hebben ons vooral gericht op basisscholen en meisjes die nog niet op voetbal zaten, met lespakketten en clinics in de speelsteden. Uit de enquêtes die we houden blijkt ook dat veel mensen dit EK voor het eerst in een stadion zijn geweest. Niet alleen kinderen, ook ouders.”

In speelstad Deventer trokken twintig bedrijven gezamenlijk 50.000 euro uit voor de campagne ‘Elk kind naar het EK’. Voor dat bedrag werden zoveel mogelijk kaartjes gekocht voor de vijf duels in de Adelaarshorst, die vervolgens werden verdeeld over scholen, sportclubs en maatschappelijke instellingen.

Kaartverkoop schoot omhoog

Tekst loopt door onder de foto’s

Door de zeges van Nederland schoot de kaartverkoop voor alle wedstrijden omhoog; ook die van andere landen. Voor het toernooi werden 1.500 kaarten per dag verkocht, nu zijn het er gemiddeld 3.000 per dag, mede door gunstige kaartprijzen van tien euro. De KNVB zit al bijna op het minimale totaalaantal bezoekers dat het EK moest trekken: 200.000.

Commentator Grueter zou zijn dochter minder snel hebben meegenomen naar een wedstrijd in de eredivisie (mannen). „Dan is de sfeer toch grimmiger, en dat hoort er ook een beetje bij. Dit was een betere gelegenheid, al is de sfeer redelijk vergelijkbaar met de duels van het Nederlands elftal. Ook dat publiek houdt vooral van gezelligheid. Wat mijn dochter het mooiste vond? De lichtmasten.”