:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2017/07/anp-28212766-1.jpg)
De Nederlandse politie heeft in een internationale samenwerkingsactie een kleine maand lang een zwarte marktplaats op het onzichtbare deel van het internet, het dark web, heimelijk onder beheer gehad.
Daardoor heeft justitie wekenlang de activiteiten van verkopers die handelen in drugs en wapens op marktplaats Hansa kunnen monitoren. Het is de eerste keer dat op zo’n schaal de politie een zogeheten cryptomarkt heeft overgenomen. Vier drugsverkopers zijn inmiddels in Nederland aangehouden; tot een half uur voor de bekendmaking van het nieuws werden er nog arrestaties verricht, zegt Martijn Egberts, hoofd Cyber van het Openbaar Ministerie.
Daarnaast heeft justitie vijfhonderd kopers van drugs in Nederland op het oog. Ook de FBI, Europol en de Amerikaanse drugsbestrijdingsdienst DEA waren betrokken bij de actie.
Site overgenomen
De site ging werd overgenomen op de dag dat de twee vermeende beheerders werden gearresteerd in Duitsland op 20 juni. De server stond in Litouwen en werd verplaatst naar Nederland. Volgens de politie is de site “slecht een minuut offline geweest”. Online zwarte markten zijn vaker kort uit de lucht, omdat het beheer ervan technisch heel ingewikkeld is.
VolgenEuropol Europol #BREAKING Largest criminal marketplaces on the DarkWeb -AlphaBay & Hansa- shut down in global law enforcement actio… https://t.co/hIeN4WfwSI
De politie kwam de beheerders van Hansa op het spoor dankzij een tip van een cybersecuritybedrijf. “Het is ons als administrators gelukt om de communicatie te ontsleutelen. Daardoor konden we de adressen en de conversaties tussen de kopers en verkopers meelezen,” aldus Egberts.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/07/4fa.jpg)
Met Hansa kon de politie vervolgens informatie inwinnen over alle transacties op de marktplaats, zo’n duizend per dag per dag. Dat aantal liep op na de sluiting van Alphabay, een andere online zwarte markt die door een internationale politieactie offline werd gehaald.
Neerhalen AlphaBay was onderdeel strategie
De zaak rondom Hansa is verbonden aan het neergaan van AlphaBay, vorige week. Die site was sinds de sluiting Silk Road in 2013 de grootste illegale marktplaats. Het offline gaan leidde tot een enorme toevlucht van nieuwe klanten en aanbieders naar Hansa, dat op dat moment bekend stond als een van de meest betrouwbare marktplaatsen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/07/data18500384-2fff2b.jpg)
Naar nu blijkt was het neerhalen van AlphaBay een gecoördineerde actie met de politie in de VS, Canada, Frankrijk en Thailand: aanbieders die eerder op AlphaBay zaten, gingen nu naar Hansa, waardoor de Nederlandse politie hun activiteiten kon monitoren.
De politie denkt dat er meer arrestaties gaan volgen: “De vijfhonderd kopers in Nederland hebben zeker onze interesse, maar dat had nog geen prioriteit.”
Persconferentie in VS vooral over Sessions
In een tegelijk gehouden persconferentie in de VS bedankte de huidige directeur van de FBI Andrew McCabe Nederland voor de leidende rol in deze zaak:
“We willen onze Nederlandse partners bedanken voor het neerhalen van de website waar veel Alpha Bay-gebruikers en –verkopers naartoe gingen toen AlphaBay neergehaald werd: Hansa. Het neerhalen van twee dark web-sites in een keer in opmerkelijk en kostte veel moeite, veel expertise en teamwork. De intensiteit van de samenwerking tussen alle partijen geeft aan hoever we gaan om deze mensen te vinden en ze te stoppen.”
Opvallend was dat het vraaggesprek na de persconferentie vooral over minister van Justitie Jeff Sessions ging, die de persconferentie inleidde. Hem werd gevraagd of hij zijn werk nog kan doen nadat de Amerikaanse president Trump de minister in een vraaggesprek met The New York Times had afgekraakt. Trump zei woensdag dat hij hem nooit zou hebben aangesteld als hij had geweten dat Sessions zich niet wil bemoeien met het onderzoek naar eventuele Russische inmenging met de verkiezingen in de VS.
Meermaals liet Sessions weten zich gesterkt te voelen door het door het vandaag behaalde resultaat. De tientallen aanwezige journalisten, volgens de woordvoerder van Sessions was het zeer druk, lieten het onderwerp echter niet los. Nadat de woordvoerder vroeg of er niemand een vraag had over het dark web en niemand zijn hand opstak, werd de persconferentie beëindigd.