Dit plan moet betaalbaar wonen in Amsterdam mogelijk houden

Als Theo Capel zich door een bouwhek heeft gewrongen en tussen wat zandheuvels staat, ziet hij het helemaal voor zich. Hier, op Centrumeiland in de Amsterdamse wijk IJburg, wil hij met woningcoöperatie Ons Nieuwe Hof huurwoningen gaan laten bouwen. „Een gezamenlijk washuis in plaats van in elke woning een aparte wasmachine, dat zie ik wel zitten”, zegt bestuurslid Capel. „Of één parkeerplaats voor greenwheels. Al zal dat laatste in dit deel van Amsterdam wel een vrome wens zijn.”

Centrumeiland ‘blok 10’ moet de aftrap worden van een nieuw gemeentelijk project op drie plekken: kavelverkoop waarbij bewoners zélf mogen bepalen wat ze erop bouwen. De inschrijving is afgelopen zaterdag geopend. Stukken grond worden aan individuele inwoners verkocht, maar een flink deel is ook bestemd voor woningcoöperaties: sociale huurders die zelf een bewonersgroep vormen, niet te verwarren met woningcorporaties.

De gemeente hoopt, door coöperaties 30 procent korting te geven op de grond, meer sociale- en middeldure huurwoningen te realiseren. Ze betalen, wanneer ze door de gemeente worden uitgekozen, 250 euro per vierkante meter grond. Het moet hét antwoord zijn op de overspannen Amsterdamse woningmarkt.

Huurders krijgen invloed

Volgens SP-wethouder Laurens Ivens (bouwen en wonen) is het grote voordeel dat de huurders zelf mogen bepalen wát ze bouwen en hoe ze komen te wonen. Bij kavelverkoop is dat tot nu toe alleen weggelegd voor kopers. Dat de gemeente zo minder verdient aan de grondverkoop is geen probleem, zegt Ivens door de telefoon: „De gemeente is er niet om winst te maken.” Een voorkeursbeleid voor bijvoorbeeld een woningcoöperatie gericht op ouderen is er niet. Wel mag er geen sprake zijn van een winstoogmerk, moet de coöperatie een stichting zijn en moeten er woningen in het plan worden opgenomen die bestemd zijn voor sociale huur.

Asociale bewoner

„Coöperaties zorgen ervoor dat alles onderhouden blijft”, zegt Els van Eijden, ook bestuurslid van Ons Nieuwe Hof. Dát is het voordeel van een coöperatie in een nieuwbouwbuurt, zegt ze. Een voorbeeld is de coöperatie Samenwerking in Amsterdam-Zuid. Die coöperatie heeft een schoonheidscommissie en er is beleid voor groenvoorziening, vertelt Van Eijden. En als er nu een asociale bewoner tussen zit die alles verwaarloost of de boel onderverhuurt? „Dat is een heel proces, maar daar is beleid voor – zo iemand gooien we er uiteindelijk uit”, zegt ze.

Niet alleen de coöperaties mogen er zelf gaan bouwen, ook kopers mogen beschikbare kavels op Centrumeiland kopen. Wethouder Ivens vreest niet voor ‘Belgische toestanden’, met wildbouw die tot een verzameling afwijkende lelijke gebouwen leidt. „We laten ons voor het grootste deel verrassen. Een stad met totaal verschillende wijken, dat is juist aantrekkelijk.” Achter het hek is al wel een ‘bomencarré’ aangelegd door de gemeente – ze staan aandoenlijk te zwaaien achter het hek in een groot stuk braakland.

Architect Wilfried van Winden van WAM architecten zal de kavel voor Ons Nieuwe Hof gaan bebouwen, mocht de coöperatie de grond toebedeeld krijgen in september. Dat zal in overleg gaan met de toekomstige bewoners. Het bestuur heeft het laatste woord in wat er gebouwd gaat worden, legt Van Winden uit. Hij verwacht niet dat er torentjes zullen komen, maar „er kan over gesproken worden als iemand van de bovenste verdieping dat wil.”