Friezen gaan iets geks doen: twee weken duurzaam reizen

Daar staat hij in de klas: de elektrische scooter die zes studenten van NHL Hogeschool in Leeuwarden hebben gebouwd. Van restmaterialen, in acht weken. „Fossielvrij”, zegt eerstejaars elektrotechniek Douwe Koops trots. De accu wordt opgeladen door zonnestroom. „Deze motor weegt 80 kilo, heeft een maximumsnelheid van 50 kilometer en een actieradius van 16 kilometer.”

Groen gas en ‘blauwe diesel’

Ze kunnen ermee rijden, volgend jaar juli als Friesland de Elfwegentocht houdt. Dan is het de bedoeling dat iedereen in de provincie twee weken lang rijdt of reist zonder gebruik van fossiele brandstoffen. Alleen elektrische auto’s, of op ‘groen gas’. Tractoren, vrachtwagens en boten gebruiken synthetische ‘blauwe’ diesel. Verder kan je een segway, elektrische scooter of fiets pakken, trein of bus, een elektrische auto delen, liften. Of gewoon thuis werken.

Lees ook: NRC checkt: ‘Elektrische auto’s belasten het klimaat’

Marjan Minnesma, directeur van duurzaamheidsorganisatie Urgenda en partner in het project, noemt het uniek dat een hele provincie probeert twee weken fossielvrij te reizen. „Wereldwijd is dit, voor zover ik weet, nog nooit gedaan.”

Friesland telt ruim 400.000 motorvoertuigen, waarvan ruim driekwart personenauto’s. Jan Jozef Dalstra, manager bij Rijkswaterstaat, gokt erop dat 60 procent van de Friezen meedoet. Of misschien maar 40 procent. „Je moet wel realistisch blijven. Het gaat er vooral om dat mensen zich bewust worden van het gebruik van fossiele brandstoffen.”

Freonen

Maar hoe krijg je 300.000 Friezen zo ver hun benzine- of dieselauto te laten staan? Bouwe de Boer van stichting Fossylfrij Fryslân en energiecoördinator van Leeuwarden, organisator van Elfwegentocht, zet ‘ambassadeurs’ in. Hij heeft tachtig freonen (vrienden) verzameld die meedoen: bedrijven, scholen, muzikanten, boeren, dorpen, studenten en verenigingen. Eind dit jaar wil hij er tweehonderd hebben. „Zij laten zien dat we sneller kunnen verduurzamen.” Hij gelooft er heilig in. Nu al telt Friesland meer dan duizend elektrische boten, ruim duizend elektrische auto’s en nog eens 1.500 auto’s op groen gas.

Royal HaskoningDHV is een van die freonen. Sebastiaan van der Haar van dit advies- en ingenieursbureau noemt de Elfwegentocht „een statement”. Zijn 23 Friese collega’s ruilen volgend jaar hun benzineauto met collega’s die elektrisch rijden, vertelt hij. „Door iets geks te doen creëer je meer bewustwording.”

Ook bezoekers aan Friesland worden erbij betrokken. Bij de toegangswegen naar de provincie kunnen automobilisten overstappen in een elektrische auto. In dorpen komen deelauto’s en liftplekken.

In het offensief

„Het wordt een groot offensief”, stelt Minnesma. „We hopen alle elektrische taxi’s volgend jaar naar Friesland te krijgen.”

Bij pompstations komen elektrische laadpalen. En hopelijk, zegt Vincent van Maurik van FutureFuels in Heerenveen, kan daar dan ook ‘blauwe diesel’ worden getankt. Zijn bedrijf produceert die reukloze diesel uit plantaardige afvalolie en -vet.

Bouwe de Boer refereert graag aan het Elfstedengevoel. „Iedereen wil bij de Elfstedentocht zijn. Dat willen we hiermee ook oproepen.”