India zegt dertig binnenlandse handelsbarrières vaarwel

Een lange rij vrachtwagens staat te wachten aan de grens tussen het Indiase uniegebied Delhi en de deelstaat Haryana. Dit is een van de ruim dertig binnenlandse barrières die Indiase truckchauffeurs op hun weg vinden als ze hun goederen door India vervoeren. De chauffeurs hangen wat rond. Ze drinken thee in een van de vele stalletjes die bij de grensovergang zijn verrezen, of zijn in de weer met hamers en slijptollen om hun trucks nog buitenissiger te versieren.

„Het is erg lastig”, zegt Igram Khan. „De grenzen tussen Uttar Pradesh, Bihar en Madya Pradesh zijn het ergst. Daar moet ik minstens vijf uur wachten. Soms zelfs wel 24 uur.”

Die wachttijden gaan als het goed tot het verleden behoren, want op 1 juli gaat in India de Goods and Services tax (GST) in: één nationaal btw-stelsel dat de tientallen verschillende indirecte belastingen die nu door de deelstaten worden geheven, vervangt.

Dat zal het werk van Igram Khan een stuk prettiger maken. De wachttijden hangen af van hoeveel smeergeld de grensbeambten vragen, vertelt hij. „Dat verandert van dag tot dag. Ze controleren onze vrachtdocumenten via een computersysteem. Vrijwel altijd krijgen we te horen dat er iets niet klopt en dat we dat moeten regelen in het grensbelastingkantoortje. Daar moeten we dan eerst betalen, en dan klopt alles opeens wel. Als je niet genoeg geld geeft, laten ze je rustig 24 uur wachten. Ik heb zo een keer twee dagen stil gestaan.” Hij maakt een wegwerpgebaar, en zet zich weer aan het poetsen van zijn truck.

Belastingcontroles

India had beter de ‘Indiase Unie’ kunnen heten. Wat wij kennen als één land, is in feite een federaal samenwerkingsverband van 29 verschillende deelstaten en vier kleinere uniegebieden. Vrijwel allemaal hanteren ze hun eigen btw-tarieven: de belasting op goederen en diensten. Aan veel van de binnengrenzen vinden belastingcontroles plaats. Volgens een rapport van de Wereldbank uit 2014 wordt 60 procent van de transit-tijd van truckchauffeurs daaraan verspild. Als de wachttijden gehalveerd worden, kunnen de logistieke kosten al met 40 procent dalen.

Aan de invoering van de GST ging ruim tien jaar van politiek getouwtrek vooraf. De BJP-regering van premier Narendra Modi nam het idee over van de vorige regering, geleid door de Congrespartij met de doortastende econoom Manmohan Singh als premier. Voor de invoering van de GST moest de grondwet worden aangepast. Voor het eerst sinds Modi’s mammoetoverwinning in 2014 werkten de aartsrivalen BJP en de Congrespartij zonder al te veel geruzie samen.

Een riksja rijdt langs een groot reclamebord met premier Modi en banners die de GST aankondigen. Foto Manish Swarup/AP

Het resultaat was een indirecte belasting die vier tarieven kent. Felle tegenstand van sommige deelstaten, die hun eigen belastinginkomsten met de GST zien kelderen en daardoor afhankelijker worden van de centrale regering in New Delhi, maakte het onmogelijk te werken met één nationaal tarief.

Dagelijks voedsel, zoals graanproducten en verse groenten worden niet belast. Onderwijs en gezondheidszorg zijn voorlopig van de GST uitgezonderd. Maar airconditioners, koelkasten, make-up en andere luxegoederen worden flink duurder door het hoogste GST-tarief van 28 procent. Tandpasta valt onder het tarief van 18 procent en vliegtickets onder dat van 5. Tenzij je businessclass vliegt: dan is het 12 procent.

Transportondernemer Ajay Chauhan is blij. Zijn chauffeurs rijden vooral op Kolkata, in het oosten. De tocht vanuit Delhi kost nu vijf dagen, met controles aan vier deelstaatgrenzen. Zonder controles kan dat worden teruggebracht tot drie dagen. „Ik kan dus mijn omzet verhogen door meer ritten te maken. En mijn klanten worden niet meer geteisterd door onregelmatige leveringen.” Ook hij vertelt dat de huidige binnengrenscontroles een grote bron van corruptie zijn. „Sommige collega’s betalen maandelijks een smeergeldbedrag aan de chefs van controleposten zodat hun trucks meteen worden doorgelaten.”

Volgens Mahadevan Subra Mani, consultant bij Deloitte India, heeft hoge verwachtingen van de invoering van de GST. „Wij krijgen nu eindelijk een vrije interne markt, net als de Europese Unie. Telkens als ik in Europa kom, zie ik hoeveel rijkdom jullie dat heeft gebracht.”

Telkens als ik in Europa kom, zie ik hoeveel rijkdom de vrije interne markt jullie heeft gebracht

Chaos

Het is echter de vraag hoe soepel de GST zal worden geïmplementeerd. De registratie verloopt via een online portal, gebouwd door de Indiase softwaregigant Infosys. Veel kleine ondernemers, die hun administratie nog op papier voeren, zitten met de handen in het haar. De minister van Financiën kondigde vorige week aan dat zij twee maanden lang niet al te hard zullen worden aangepakt als ze fouten maken. „Natuurlijk wordt het een chaos”, zegt Subra Mani van Deloitte, „maar je moet kijken naar de middellange termijn. Uiteindelijk raakt iedereen er aan gewend.”

De GST is volgens hem ook gunstig voor Nederland, de vijfde investeerder in India. „Jullie krijgen eindelijk te maken met een gelijk speelveld. Nu opereren nog veel Indiase ondernemingen illegaal, buiten het belastingnet. Daar valt niet tegenop te concurreren door streng gecontroleerde buitenlandse bedrijven. Maar op termijn zal geen enkele Indiase ondernemer onder de GST uit kunnen.”