:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/06/data16149921-5bf601.jpg)
Elke dag aardappelpuree, dat viel slecht bij Henk Groen (80). De bewoner van de Vondelflat, een serviceflat in Groningen-Zuid, had er de grootste moeite mee toen er afgelopen oktober een nieuwe cateraar kwam. Eerst was er in zijn flat een eigen keuken die prima warme maaltijden bereidde, nu kwamen er om financiële redenen opwarmmaaltijden van het bedrijf Zinn. Met dus vooral puree. Groen: „Dat kwam mijn neusgaten uit.”
Een paar maanden later zijn de maaltijden van Zinn landelijk nieuws. De directie van de Vondelflat, zo bleek woensdag, is voornemens twee bewoners voor de rechter te slepen omdat ze weigeren de maaltijden af te nemen. In hun servicecontract zou staan dat ze verplicht zijn de Zinn-gerechten af te nemen, als deel van hun servicepakket. In de praktijk bestellen de twee – net als verschillende andere bewoners – al langere tijd maaltijden bij andere bedrijven omdat ze Zinn niet lekker vinden. Vooral populair is De Jacobijn, een cateraar uit Haren die zijn maaltijden regelmatig op de stoep moet uitdelen omdat ze niet naar binnen mogen.
Met het dreigement van een rechtsgang bereikte een maandenlang sluimerend conflict woensdag een hoogtepunt. Al in april ontstond onenigheid in de flat over Zinn. De advocaat van de directie dreigde toen met een dwangsom van 500 euro per maaltijd voor de twee weigerende bewoners, die de kern van het verzet zouden vormen. Waar het probleem hem precies in zit, is onduidelijk. Directeur Berend Lugies en zijn advocaat waren donderdag de hele dag niet beschikbaar voor commentaar. Bewoners denken dat het contract voor Zinn niet rendeert als te weinig bewoners maaltijden afnemen.
21 diepvriesmaaltijden
Donderdagmiddag zijn op het pleintje voor de flat genoeg bewoners te vinden die allang het heft in handen nemen. Bij Henk Groen kookt zijn vrouw nu in hun eigen kleine keuken. En een andere man met een rollator, die niet met zijn naam in de krant wil, zegt zelf dingen op te warmen. „Ik haal eens per drie weken 21 diepvriesmaaltijden.”
Andere bewoners deinzen daar nog voor terug. Bij de ingang van de flat rust een vrouw van 91 in de hitte uit. „Nee, ik vind het niet altijd lekker”, zegt ze. Maar: ze heeft haar contract goed doorgenomen. „Als je lid wordt van een vereniging of een kerk of zo, dan heb je je aan de voorwaarden te houden. Anders moet je geen lid worden.” De maaltijden van Zinn zijn bovendien al een stuk beter geworden, wat haar betreft.
Alles-in-één-pakket
Volgens Liane den Haan, voorzitter van de Algemene Nederlandse Ouderenbond (ANBO), is de Vondelflat zeker niet het eerste voorbeeld van een flat waar het misgaat met maaltijden. Met enige regelmaat zijn er conflicten over servicecontracten in ouderenflats. „Meestal praten wij of de Woonbond dan met de partijen en is het probleem op te lossen.” Dan gaat de kwaliteit bijvoorbeeld omhoog.
Het probleem zit hem wat Den Haan betreft erin dat er bij serviceflats vaak erg veel zaken in de huurcontracten worden opgenomen. „Denk bijvoorbeeld aan wasseretteservices of huishoudelijke hulp.” Ooit was dat vooruitstrevend: alleen in instellingen kon men alles in een pakket krijgen, nu ook in ‘gewone’ huurflats. En nog steeds kan een groot dienstenpakket handig zijn voor een oudere bewoner. „Maar juridisch zit dat vaak zo dichtgetimmerd dat men al die dingen moet afnemen. Als de kwaliteit dan slecht is, is er een probleem.”
Bizarre escalatie
Dat het bij de Vondelflat – waar de ANBO eerder onderzoek deed en ludiek 160 pizza’s bezorgde – leidt tot een bizarre juridische escalatie ligt er volgens Den Haan aan dat de directie hier nog weinig aanpassingsbereidheid toont en puur naar het contract wijst. Verschillende bewoners beamen dat. Den Haan: „Er wordt gezegd: daar staat dat het niet mag.” Inderdaad sluit ze ook niet uit dat directeur Lugies eventueel een punt heeft bij de rechter, alhoewel niet elk contract in de flat hetzelfde is.
Het blijft de vraag of het uiteindelijk zover komt. Nadat de Tweede Kamer zich al verontwaardigd over de kwestie had uitgelaten, zei staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid, PvdA) donderdagavond dat de Groningse wethouder Ton Schroor met de partijen om de tafel gaat zitten. Hij riep ze op om het hoofd koel te houden en „gewoon” met elkaar in overleg te gaan. „Ik begrijp best dat er afspraken gelden in een serviceflat, maar ouderen voor de rechter dagen om een maaltijd gaat veel te ver.”
Wellicht keert daarmee de rust al snel weer terug in de Vondelflat. Voor de bewoners is dat wel zo fijn. „Het zorgt ook voor onderlinge spanningen”, zegt een 90-jarige vrouw die bij de bushalte staat. Ze is net op bezoek geweest bij haar vriendin. „De ene haalt dan eten bij De Jacobijn, de ander vindt dat je naar de baas moet luisteren… Ze slaapt er slecht van, hoor.” Ze zwijgt even. „Het is ook erg. Je hoopt op wat rust op je oudere dag, en dan krijg je dit.”
De gewraakte maaltijdcateraar Zinn laat in een reactie weten dat de discussie wat hen betreft gaat over keuzevrijheid in serviceflats en niet over Zinn specifiek. Het eten is volgens een woordvoerder een symbool geworden in een emotionele discussie. Over de verondersteld grote hoeveelheid aardappelpuree doen ze geen uitspraken. „Maar ik durf mijn hand in het vuur te steken voor de kwaliteit van ons eten. Wij leveren dagelijks aan duizend mensen.”