Versjacher de kust niet voor recreatiehuisjes

Zeewater, zilte wind, frisse lucht, zon en ongereptheid, dat zijn in een notendop een paar ‘kernwaarden’ van de Nederlandse kust. Ze worden nog eens genoemd in het zogeheten ‘Kustpact’. Daarin regelde inmiddels demissionair minister Melanie Schultz (Infrastructuur en Milieu, VVD) in februari de toekomst van de kuststrook, „de grootste vrij toegankelijke ruimte van Nederland”. Afgesproken werd bijvoorbeeld een „zonering”, waar wel en waar niet te bouwen, en ook dat er geen nieuwe projecten aan de kust mogen worden gebouwd.

Zestig partijen, variërend van de betrokken mede-overheden, tot natuurorganisaties en commerciële exploitanten zetten hun handtekening. Maar nu is het opnieuw – of nog steeds – hommeles aan het strand, zoals blijkt uit een reeks artikelen in NRC. Gemeenten, projectontwikkelaars, en natuurbeschermers liggen met elkaar overhoop nu het aankomt op de vertaling in de praktijk van de plechtige afspraken over „het behoud van de waarden van de kust”.

Achteraf is dat niet verwonderlijk want het belangrijkste zinnetje uit het Kustpact luidt: „Partijen komen overeen dat de nakoming van de afspraken van het Kustpact niet in rechte afdwingbaar is”. Ofwel: dit pact is slechts een papieren tijger.

De ruimtelijke ordening van een relatief klein maar dichtbevolkt land als Nederland staat al tientallen jaren onder druk. Zie de oeverloze debatten over het Groene Hart, dat ondanks voornemens en afspraken steeds verder wordt verrommeld tot een landelijk bedrijventerrein.

Maar dat nu juist de kust onder druk van commerciële belangen een zelfde soort lot te wachten zou staan, is niet minder dan een nationale schande. Een in het oog lopend project waarover dezer dagen de gemeente Schouwen-Duiveland een besluit zal nemen betreft 13 opgespoten eilanden in het ecosysteem van het Grevelingenmeer die ruimte moeten bieden aan 325 villa’s van „on-Nederlandse luxe”. De vraag is of dergelijke besluiten met grote bovengemeentelijke uitstraling eigenlijk wel op dat niveau moeten worden genomen. Het lijkt niet wijs het lokaal bestuur ter plekke over te leveren aan grote projectontwikkelaars, die graag een handtekening zetten onder een machteloos pact dat natuurwaarden wil beschermen, maar die uiteindelijk vooral geïnteresseerd zijn in winstmaximalisatie.

Minister Schultz heeft in december 2015 de deur open gezet voor de wildgroei van recreatiewoningen aan de kust. Na een storm van terechte protesten, heeft zij dat een maand later herroepen. Met als resultaat dat Kustpact, dat zoals nu gebleken is, ondeugdelijk is als bestuurlijk instrument.

Wil Nederland voor de toekomst het kustgebied bewaren als vitale en robuuste barrière tegen de zee, dat tegelijk dat „ongerepte” en unieke natuurgebied is dat alle betrokkenen zeggen na te streven, dan kan er niet met belangen gesjacherd worden. Dan kan het niet zo zijn dat afspraken door wethouders via zogenaamde „kruimelregelingen” worden ontweken. Schultz schreef bij de aanbieding van het Kustpact aan de Tweede Kamer opgelucht dat de kust niet ‘op slot’ wordt gezet. Haar opvolger kan dat beter wel doen.

In het Commentaar geeft NRC zijn mening over belangrijke nieuwsfeiten. De commentatoren schrijven deze artikelen in samenspraak met de hoofdredactie.