Bob Dylan beschuldigd van plagiaat, alweer

Rocklegende Bob Dylan is al decennialang het middelpunt van controverse: je vindt hem de beste liedjesschrijver aller tijden, of je begrijpt niet hoe liefhebbers zijn geknepen stemgeluid kunnen aanhoren. De Nobelprijs voor de Literatuur die onlangs aan hem werd uitgereikt, en de daaropvolgende rel over het wel of niet aanvaarden van de prijs, paste wat dat betreft perfect bij de heftige discussie die de artiest vaak uitlokt.

De meest recente rel is ontstaan rond de Nobelprijs-rede die Dylan onlangs gaf. Volgens Andrea Pitzer van de website Slate.com heeft Dylan namelijk delen van de rede geplagieerd.

Beluister hier de Nobelprijs-rede van Dylan:

In de speech ging Dylan onder meer in op zijn belangrijkste inspiratiebronnen. Naar aanleiding van kritiek van de Amerikaanse schrijver Ben Greenman - die beweerde dat Dylan in de toespraak een zogenaamd citaat uit Moby-Dick uit zijn duim zoog - besloot Pitzer de quotes te onderzoeken. Ze kwam tot een verrassende conclusie: de ‘Moby-Dick-teksten’ zijn afkomstig van de website SparkNotes, waar gratis analyses van onder meer poëzie en filosofie kunnen worden gedownload.

Pitzer legde de teksten van Dylan over Moby-Dick naast de uitleg op de website en zag dat van de 78 regels die Dylan wijdt aan het boek, er meer dan twintig veel gelijkenis vertonen met de tekst op SparkNotes:

Lees ook: Dylan stuurt eindelijk Nobelprijs-rede in

Eerdere beschuldigingen

Opzet? Een foutje? Gezien Dylans reputatie op het gebied van het (niet) reageren op de actualiteit zullen we het vermoedelijk nooit te weten komen. De 76-jarige artiest zal overigens niet achteroverslaan van een plagiaatbeschuldiging: in zijn carrière werd hij er meerdere malen van beschuldigd met het werk van andere muzikanten aan de haal te zijn gegaan.

Zo was er de aantijging van vakzuster Joni Mitchell, die in 2010 beweerde dat “alles aan Dylan nep en niet-authentiek” is. Ook zouden er volgens critici zinnen uit het album Love and Theft (1991) zijn overgenomen uit de Engelse vertaling van het Japanse boek Confessions of a Yakuza, dat hetzelfde jaar werd gepubliceerd. Veel teksten op het album Modern Times (2006) zouden bovendien ontleend zijn aan werk van de negentiende-eeuwse dichter Henry Timrod.

Nu is het zo dat veel Amerikaanse folkballades, zoals het bekende House of the Rising Sun, zó vaak door verschillende bands zijn gecovered en bewerkt - in dit geval onder meer door The Animals, Nina Simone en ook Bob Dylan - dat niemand weet wie het oorspronkelijk geschreven heeft. Zelf ontleende Dylan de melodie van het monumentale Blowin’ In the Wind aan een lied dat vermoedelijk in de negentiende eeuw door gevluchte slaven werd gezongen.

Toch is het op zijn minst vreemd te noemen dat de teksten die Dylan uitsprak over een van zijn grote inspiratiebronnen meer gelijkenis vertonen met een analyse over het boek, dan met de klassieker zelf. Wellicht haalde Dylan - die de Nobellezing voor 10 juni moest hebben gegeven om het prijzengeld van ruim 800.000 euro te kunnen innen - in alle haast wat naslagwerken door elkaar.