Ineens strijden Wendy en Youp samen tegen hersenstamkanker

Tijn krijgt ze weer om tafel. Dinsdagavond zaten cabaretier Youp van ’t hek en tv-presentatrice Wendy van Dijk samen in RTL Late Night om de inzamelactie ‘LAK door Tijn’ te lanceren. Ze verkopen nagellakflesjes; de opbrengst gaat naar de strijd tegen hersenstamkanker. Van Dijk lakte op tv de nagels van de cabaretier, in vier kleuren.

Dat is opmerkelijk want Van ’t Hek had niet lang geleden in zijn column in NRC nog gescholden op Van Dijk en haar man, RTL-directeur Erland Galjaard, omdat die voor zijn hulpprogramma’s zieke en arme mensen zou exploiteren. Nu had ‘LAK voor Tijn’ ze weer samengebracht – een ideale manier om maximale aandacht te krijgen voor het goede doel. Het doet denken aan een oude campagne van Echte Boter, die gezworen vijanden als voetballers Rijkaard en Völler samenbracht voor een reclamespotje.

De actie van Van ’t Hek en Van Dijk is een vervolg op de nagellakactie van de zesjarige Tijn Kolsteren tijdens de 3FM-radioshow Serious Request, eind december. De jongen uit Hapert, die lijdt aan hersenstamkanker, kwam toen naar de mobiele studio Het Glazen Huis om nagels te lakken voor het goede doel. Het ongeneeslijk zieke jongetje was een groot succes bij de ontroerde luisteraars en haalde 2,5 miljoen op.

Nu voor Tijns eigen ziekte

Van ’t Hek schreef een column in NRC over Tijn en zijn actie, ‘De nieuwe messias’, waarna hij werd uitgenodigd door kinderoncoloog Dannis van Vuurden, de behandelend arts van Tijn. Na een bezoek aan het laboratorium in het VUmc in Amsterdam besloot Van ’t Hek een nieuwe actie op te zetten. „Met Serious Request had Tijn geld opgehaald voor het Rode Kruis. Die 2,5 miljoen ging naar longontsteking in Afrika. Ik wilde nu geld ophalen voor Tijns eigen ziekte.”

De actie werd verder opgezet door het Amsterdamse reclamebureau XXS, dat onder meer een reclamefilmpje maakte, samen met de stichting Semmy. Deze stichting – genoemd naar het overleden kind van de oprichters – zet zich al tien jaar in voor onderzoek naar hersenstamkanker. Ambassadeur van die stichting is tv-presentatrice Wendy van Dijk.

Van ’t Hek moest hartelijk lachen toen hij dit hoorde, want hij en Van Dijk hadden dus officieel ruzie. Hij licht telefonisch toe: „Voor we bij Humberto Tan zouden komen, zeiden ze bij RTL: Er moet wel even een hobbeltje genomen worden.” Dus ging Van ’t Hek vrijdag eerst koffie drinken met Van Dijk en Galjaard. „Nee, ik heb geen excuses gemaakt. Ik neem bijna nooit wat terug. Er verandert ook verder niets. Erland gaat geen andere programma’s maken. En ik blijf het kutprogramma’s vinden.” Toch was de kou uit de lucht: „Het gaat natuurlijk om Tijns actie. Tijn staat boven dat aards geneuzel.”

Een meneer die ik zwaar beledigd heb, gaf gul. Ik heb hem geschreven: Je bent geen lul.

Vrolijke chantage

Van ’t Hek belt zelf naar ‘rijke vrienden’ om ze te bewegen veel geld te storten. Van ’t Hek: „De eerste ton van de actie komt daarvandaan. Ik bel ze op en vraag: ‘Hoe gaat het met de zaak?’ Of: ‘Hoeveel verdien je eigenlijk?’ Ik heb wat brouwerijen gebeld: ‘Als jullie geld storten, komen jullie niet in mijn oudejaarsconference’. Het is vrolijke, goede chantage.”

Sommige donateurs moesten zich over oude wonden heenzetten: „Een meneer die ik zwaar beledigd heb in mijn column, heeft gul gegeven. Ik heb hem geschreven: Je bent geen lul.”

Bekende Nederlanders verbinden hun naam vaak aan goede doelen. Waarom koos Van ’t Hek voor het onderzoek naar de zeldzame hersenstamkanker, een ziekte waaraan tien kinderen per jaar overlijden? „Tijn zei: Ik wil graag de kinderen helpen die er nog iets aan hebben. Dat heeft me geïnspireerd. Verder doe ik zoiets impulsief. Misschien komt het ook doordat ik zelf een kleinzoon van zeven heb rondrennen in mijn huis.”

Robot

In drie weken willen de actievoerders 1 miljoen euro ophalen. Het doel van de actie is volgens Van Dijk om een robot te kopen die secuur twee remmende stoffen in de moeilijk bereikbare tumor in de hersenstam kan spuiten. De robot kost vier ton, de rest van het geld is voor de bijbehorende behandeling – 80.000 euro per kind. Van Dijk: „Het is gewoon fantastisch dat na tien jaar knokken een doorbraak voor de deur staat.”

Van Dijk kwam tien jaar geleden bij de stichting Semmy nadat ze was benaderd door de oprichters. „Ik heb ook een zoon die Sem heet. Ik vond het zo’n ingrijpend verhaal: je denkt dat je een gezond kind hebt, en binnen een jaar ben je hem kwijt.”

Van Dijk werkt voor drie goede doelen: „Ze vragen een bekende Nederlander omdat die in staat is om veel mensen te bereiken. Maar je moet niet te veel verschillende acties doen, want dan is niet meer duidelijk waar je voor staat.”

Grote doelen, kleine doelen

Goede doelen zijn ‘in’, zegt Theo Schuyt, hoogleraar filantropie aan de VU en Universiteit Maastricht. „De aandacht voor particuliere betrokkenheid neemt toe. Nederland is nog nooit zo rijk geweest. Maatschappelijke betrokkenheid zit bij ons ingebakken. Vroeger gingen we naar de kerk voor gemeenschapsgevoel, nu zoeken we naar nieuwe vormen om die betrokkenheid te uiten.”

Grote fondsen zoals KWF Kankerbestrijding, Hartstichting en Alzheimer Nederland hebben enorme onderzoeksbudgetten, zegt Schuyt. „Die grote fondsen zijn heel belangrijk voor de kwaliteit en de vooruitgang van de wetenschap.”

En de kleintjes? Zijn die afhankelijk van een bekende Nederlander die zich aan hen verbindt? „Zo’n Marco Borsato bij War Child is een groot succes natuurlijk. Door hem is die kleine organisatie heel bekend geworden. Maar het kan ook zonder bekende Nederlander. Kijk naar de Stichting ALS die het met billboards heeft gedaan: ‘Ik ben inmiddels overleden’.”

Waarom zou de ene ziekte belangrijker zijn dan de andere?

Is het ook wenselijk dat er veel geld wordt opgehaald voor kleinere doelen voor mensen met zeldzame ziekten? In de universitaire ziekenhuizen wordt te weinig onderzoek gedaan naar veelvoorkomende ziektes en preventie, bleek vorig jaar uit onderzoek van de Gezondheidsraad.

Moeten we niet eerst de ziekten aanpakken die veel voorkomen? „Waarom zou de ene ziekte belangrijker zijn dan de andere?”, reageert Schuyt. „Daar is degene die de ziekte treft helemaal niet mee bezig. Laten we daar geen politieke analyse van maken.” Dat is juist het mooie van particulier initiatief, zegt hij. „De een houdt van postduiven, de ander van postzegels. Wees blij dat er zoveel pluriformiteit is.”

Kinderoncoloog Dannis van Vuurden is het roerend met hem eens. „Ook al komen andere vormen van kanker vaker voor: ik vind het onmogelijk om een keuze te maken tussen een jonge moeder met borstkanker en een zesjarig jongetje met hersenstamkanker. Ik ben kinderoncoloog en sta voor mijn patiënten. Beleidsmakers zijn vooral bezig met of de kosten en het effect van de behandeling in balans zijn. Gelukkig hoef ik mij niet zoveel met de kosten bezig te houden, maar kan ik me focussen op het vergroten van de kansen op genezing of langer leven.”