Sluimerende rancune over de status van volgeling

Alexander is zo’n jongen die of ’s nachts met de koplampen uit over een weggetje scheurt of bij zonsopgang halfdronken op de dakrand van een flat balanceert om in de afgrond te kijken. Zo is hij nou eenmaal: een gangmaker die flirt met de dood om intens te leven. Jongere broer Lukas is zijn fotonegatief: voorzichtig, introvert, verlegen.

Broers is het langverwachte, zeer geslaagde speelfilmdebuut van regisseur Bram Schouw en scenarist Marcel Roijaards. Schouw bewees zijn talent al in een aantal kortfilms, met name het melancholieke Sevilla in 2012, over een Franse vakantie-idylle van drie vrienden die eindigt in horror. „Wanneer heb je voor het laatst iets gedaan wat je nooit zal vergeten”, zijn daar de omineuze laatste woorden van Boris als hij naakt van een Franse brug springt - en wordt overvaren door een binnenschipper. De twee achterblijvers keren later terug om die fatale sprong over te doen: mooie, emotioneel resonerende rouwverwerking.

De spanningsboog en melancholie van Sevilla keren terug in Broers: twee jongens en een meisje, een reis, een trauma, heden en verleden die vervlecht raken in catharsische herbeleving. Toch is dit een andere, sobere film. De focus is broederschap, de frictie tussen onvoorwaardelijke liefde en onontkoombare rivaliteit. Jongere broer Lukas, zo stelt regisseur Bram Schouw desgevraagd, is een plantje dat opgroeide in de schaduw van een boom. Hindert die zeer aanwezig boom zijn groei niet?

De stille broer die uit de schaduw stapt is een oermotief. Alexander en Lukas, dat zijn Abel en Kaïn uit Genesis, Sonny en Michael Corleone uit The Godfather. In Broers sleept Alexander (Niels Gomperts) zijn braaf studerende broertje Lukas (Jonas Smulders) mee op een impulsieve liftreis naar Frankrijk. Zonder geld of bagage: zien wat er gebeurt.

Onderweg trekken mensen naar Alexander als motten naar het licht, zoals altijd. Zo voedt dit romantische avontuur Lukas’ sluimerende rancune over zijn status van volgeling. Een breuk volgt als Alexander na een Frans dorpsfeest een relatie begint met Josephine (Christa Théret), het meisje dat Lukas eerder niet durfde te kussen. Niet kwaad bedoeld: Alexander denkt gewoon niet na over andermans gevoelens; kinderlijke spontaniteit en egocentrisme maken hem zo aantrekkelijk. Maar Lukas keert hem gekwetst de rug toe, om na een tragische wending alleen op reis te gaan, op zoek naar antwoorden. Of wil hij zijn eigen schuldgevoel dempen?

Bram Schouw bewijst opnieuw zijn instinct voor balans: zijn visueel dik aangezette melancholie scheert gevaarlijk langs de afgrond van manipulatieve mooifilmerij zonder daar in te duikelen. Die bereidheid om risico’s te nemen levert een persoonlijke en aangrijpende film op, want dat is Broers, met acteurs die volstrekt naturel overkomen. Hooguit valt Broers te verwijten dat hij een vitale vraag wat koket onbeantwoord laat. Anderzijds: noodlot voelt een stuk minder noodlottig als er een verklaring is.