Relatie India en Pakistan op scherp om dreigende executie van ‘spion’

Groeiende spanningen tussen de kernmachten India en Pakistan werden donderdag voor even gesust door een uitspraak van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Dat droeg Pakistan op te wachten met de executie van een voormalige Indiase marineofficier die door Pakistan is veroordeeld wegens spionage. De internationale rechters willen eerst de zaak behandelen die India in de spionnenzaakbij het Internationaal Gerechtshof heeft aangespannen.

Kulbhushan Sudhir Jadhav zou volgens Pakistan spioneren voor India. Volgens Islamabad werd hij in maart gearresteerd in Baluchistan, een Pakistaanse provincie waar al decennia een opstand woedt tegen de regering. Pakistan beschuldigt India ervan de opstandelingen te steunen.

Maar volgens India is Jadhav een onschuldige ondernemer die kantoor hield in de Iraanse havenstad Chabahar, niet ver van Baluchistan. Daarvandaan zouden Pakistaanse geheim agenten hem maart vorig jaar hebben ontvoerd. Begin april werd Jadhav ter dood veroordeeld door een Pakistaanse militaire rechtbank.

Lees ook de analyse van correspondent Joeri Boom: India en Pakistan ruziën opnieuw over Kashmir

Terroristen

De zaak zorgt al wekenlang voor spanningen tussen beide landen, en vormt een extra belasting voor de betrekkingen tussen Islamabad en New Delhi die in de anderhalf jaar door een reeks gewelddadige incidenten snel verslechterden. Volgens India zitten Pakistaanse terroristen van groep Jaish-e-Mohammad achter twee aanvallen waarbij Indiase militairen werden gedood.

Eerder al maakte India bewijsmateriaal openbaar over de Pakistaanse origine van de terroristen die in 2008 aanvallen pleegden in Mumbai, waarbij meer dan 160 mensen werden gedood. In die zaak krijgt India steun van de VS.

Krijgsmacht

De uitspraak van het Internationaal Gerechtshof draagt bij aan Pakistans internationale isolatie. Het wordt Islamabad zwaar aangerekend dat het er niet in slaagt terreurgroepen op zijn grondgebied te controleren. Volgens de vooraanstaande Amerikaanse terrorisme-expert Daniel Byman is „Pakistan vandaag de dag waarschijnlijk de actiefste sponsor van terrorisme”.

Zo zijn er aanwijzingen dat de Pakistaanse krijgsmacht – die wordt aangestuurd door de beruchte veiligheidsdienst ISI – anti-Indiase terreurgroepen beschermen en assisteren. Ook het Haqqani Netwerk, een beruchte Afghaanse strijdgroep zou Pakistaanse militaire steun genieten. Om die reden gaan in de VS stemmen op de militaire hulp aan Pakistan stop te zetten en het land te verklaren tot ‘staatssponsor van terrorisme’.

De internationale druk lijkt inmiddels effect te sorteren op de top van het Pakistaanse bestuur. In januari lekte de inhoud uit van geheime besprekingen tussen de chef-staf van het Pakistaanse leger met premier Nawaz Sharif en enkele andere belangrijke bestuurders. Daarin maakten de politici gewag van de precaire internationale positie van het land. Daarvoor hielden zij het leger verantwoordelijk hielden. Die hebben achter de schermen veel macht en brachten al enkele keren burgerregeringen ten val.

Lees ook: Ruzie tussen Pakistan en India loopt verder op

Beschietingen

Het conflict tussen India en Pakistan gaat terug tot 1947, toen de Britten zich uit hun voormalige kolonie terugtrokken en centreert zich vooral rond de status van het Himalaya-staatje Kashmir een door moslims en hindoes bewoond Himalaya-staatje dat na de onafhankelijkheid bestuurlijk verdeeld raakte tussen India, Pakistan en China. Geregeld vinden artilleriebeschietingen langs de grens plaats. De laatste weken nemen die in intensiteit toe. Aan beide zijden van de grens werden vorige week burgers door granaatscherven gedood. Volgens India werden twee militairen die de bestandslijn over waren geslopen begin mei onthoofd door Pakistaanse special forces. Beide zijden onthoofden en verminken regelmatig tegenstanders, zo blijkt uit een maandag gepubliceerd onderzoek van de New York Times.

Door hard optreden van de Indiërs lijkt de rebellie in Kashmir een nieuwe impuls te hebben gekregen. Vorige maand werden lokale verkiezingen ongeldig verklaard omdat mensen thuisbleven uit protest tegen het Indiase bestuur. En steeds meer jonge Kashmiri sluiten zich aan bij Hizbul Mujahedeen, een van de gewapende groepen in de regio, die zich op jongeren richt via sociale media. De afgelopen weken probeerden grote groepen ongewapende dorpsbewoners acties van Indiase militairen tegen de opstandelingen te verstoren. „Wordt wakker, India, we zijn bezig Kashmir te verliezen”, sprak Farooq Abdullah, voormalig premier van de deelstaat onlangs.

‘Precisieaanvallen’

In India gaan nu geluiden op om de eventuele terechtstelling van Kulbhushan Jadhav te vergelden met nieuwe ‘precisieaanvallen’ aan de Pakistaanse kant van de Line of Control die Kashmir verdeelt. Via een tweet liet afgelopen week de woordvoerder van de Pakistaanse veiligheidsdienst ISI weten dat zijn land is voorbereid op eventuele aanvallen.

Volgens de Pakistaanse militaire doctrine is het land gerechtigd als eerste een beperkte nucleaire aanval uit te voeren om de overweldigende Indiase tankbrigades tot staan te brengen die volgens de Indiase ‘Cold Start-doctrine’ in korte tijd gereed zijn om Pakistan te doorsnijden. De tactische kernwapens waarover Pakistan beschikt, worden beschouwd als een groot gevaar, omdat de drempel ze in te zetten relatief laag is. Als India nucleair terug zou willen slaan, heeft het daartoe slechts veel zwaardere kernkoppen tot zijn beschikking.

Volgens militair analisten vormen de grootschalige logge krijgsmachten van beide landen met hun stugge doctrines ook zonder de inzet van kernwapens een bedreiging voor de stabiliteit in de Zuid-Aziatische regio.

Lees ook: Pakistan waarschuwt India nu met postduiven en ballonnen