Deze man gaat Trumps Ruslandconnectie onderzoeken

De voormalige FBI-directeur Robert Mueller gaat als speciale aanklager het politie-onderzoek leiden naar Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen en banden tussen de campagne van president Donald Trump en Rusland. De benoeming van Mueller, die bekend staat als een grondige en onkreukbare politiebaas, is een tegenslag voor Trump.

Mueller, die de Amerikaanse federale politie twaalf jaar leidde na zijn benoeming door president George W. Bush in 2001, werd woensdagavond benoemd tot speciale aanklager door onderminister van Justitie Rod Rosenstein. De verrassende aanstelling volgt op het ontslag van FBI-directeur James Comey door Trump, vorige week – een omstreden stap die zorgen wekte dat het onderzoek naar Russische inmenging in een la zou verdwijnen.

Het Witte Huis reageerde gelaten op de aanstelling van Mueller. Zijn benoeming betekent dat het onderzoek juist stevig wordt voortgezet. Trump voorspelde dat hij zal worden vrijgepleit. „Een grondig onderzoek zal bevestigen wat we al weten: er was geen complot tussen mijn campagne en een buitenlandse mogendheid”, aldus de president in een verklaring. Hij noemde het onderzoek in een tweet „de grootste heksenjacht tegen een politicus in Amerikaanse geschiedenis.”

This is the single greatest witch hunt of a politician in American history!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 18 mei 2017

Volgens Rosenstein is het noodzakelijk om het onderzoek naar de kwestie, die Trump al sinds het begin van zijn presidentschap achtervolgt, „een mate van onafhankelijkheid” te bezorgen na voortdurend oproer in de afgelopen weken. Trump is er niet alleen van beschuldigd het onderzoek te willen tegenwerken met het ontslag van Comey, maar zou volgens mediaberichten ook aan Comey hebben gevraagd om een onderzoek naar de Russische banden van zijn voormalige Nationale Veiligheidsadviseur Michael Flynn te staken. Volgens critici zou Trump zich daarmee schuldig hebben gemaakt aan belemmering van de rechtsgang, een mogelijke reden voor afzetting.

De benoeming van de 72-jarige Mueller voldoet ruimschoots aan die doelstelling van Rosenstein, beaamden Congresleden van beide partijen. Republikeinen en Democraten in de VS waren het er over eens dat Mueller „precies de juiste persoon is voor de taak”, in de woorden van Chuck Schumer, de leider van de Democraten in de Senaat. Volgens het invloedrijke Republikeinse Congreslid Jason Chaffetz heeft Mueller een „onberispelijke staat van dienst.”

Ook een voormalig aanklager van New York die door Trump werd ontslagen was positief over de benoeming:

Having known him for years, I believe special counsel Mueller is a very good thing. He is one of the best -- independent and no-nonsense. https://t.co/nMQo6aHalM

— Preet Bharara (@PreetBharara) 17 mei 2017

Mueller, de directe voorganger van Comey als hoofd van de FBI, heeft een smetteloze reputatie. Hij was de langst dienende FBI-baas sinds J. Edgar Hoover, die decennialang de federale politie leidde. Op verzoek van president Barack Obama bleef de New Yorker twee jaar extra aan na het verstrijken van zijn termijn van tien jaar.

Lees ook: Trump verder in problemen door aantekeningen Comey

Mueller geldt als bondgenoot van Comey, onafhankelijk en met een sterk moreel kompas: beiden dreigden met ontslag toen het Witte Huis in 2004 het afluisteren van binnenlandse telefoonlijnen zonder een gerechtelijke volmacht mogelijk wilde maken, tegen een aanbeveling van het ministerie van Justitie in.

Mueller krijgt de vrijheid het onderzoek naar eigen inzicht uit te voeren, met de bevoegdheid om getuigen te dagvaarden. Zo kan hij ook de beschuldigingen onderzoeken dat Trump aan Comey zou hebben gevraagd het onderzoek naar Flynn te staken.

De benoeming van een speciale aanklager is een belangrijke stap op weg naar mogelijke impeachment van de president. Bevindingen van een speciale aanklager kunnen worden voorgelegd aan het Congres als reden voor afzetting. Oud-president Richard Nixon werd geconfronteerd met een speciale aanklager bij het onderzoek naar het Watergate-schandaal in de jaren zeventig (Nixon stuurde aan op het ontslag van de aanklager, Archibald Cox). Bill Clinton kreeg te maken met Kenneth Starr, die onderzoek deed naar de zogenoemde Whitewater-affaire en het schandaal rond Monica Lewinsky.

Speciale aanklagers doen vaak jaren over hun werk. Starr maakte Clinton jarenlang het leven zuur. Een speciale aanklager rond het Iran-Contraschandaal was zes jaar aan de slag. Niemand in Washington verwacht dat Mueller binnen een jaar zijn onderzoek zal afronden.

Naast het politie-onderzoek naar de banden tussen de campagne van Trump en Rusland doen ook diverse commissies in het Congres onderzoek naar de Russische kwestie, waaronder de Inlichtingencommissies van de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. De FBI richt zich voornamelijk op de vraag of misdrijven zijn gepleegd.

Lees ook: Zo verloopt een eventueel impeachment van Trump